Mijn jeugd omstreeks 1945

Auteur: Joop Komen
8 Fans
Staatsliedenbuurt, Oud-West

Deel1 - Vandaag na een kleine tien jaar, kreeg ik plotseling de behoefte om voor Het Geheugen Van West weer een paar herinneringen over mijn geliefde Amsterdam te schrijven. Ik bedoel dan Amsterdam van de jaren vijfenveertig tot vijftig.

Uiterst rechts (nog net zichtbaar) het hoekhuis Van Hallstraat 25. Met de rails en de bovenleiding in de bocht vanuit de Joan Melchior Kemperstraat Foto: Beeldbank van het Stadsarchief, circa mei 1952

Uiterst rechts (nog net zichtbaar) het hoekhuis Van Hallstraat 25. Met de rails en de bovenleiding in de bocht vanuit de Joan Melchior Kemperstraat Foto: Beeldbank van het Stadsarchief, circa mei 1952

Alle rechten voorbehouden

Het begint in de Staatsliedenbuurt, waar de grote schrijver Gerard Kornelis van het Reve op 14 december 1923 in de van Hallstraat nummer 25 hoek Joan Melchior Kemperstraat werd geboren, een dikke tweehonderd meter van mijn huis in de Van Beuningenstraat.
Hoe vaak zal de kleine Gerard in zijn bedje wakker zijn gemaakt door het piepen en gieren van tramlijn 10 die, op enkele meters van huize Van het Reve, vanuit de Joan Melchior Kemperstraat gierend en piepend de Van Hallstraat indraaide vlak langs het huis van de familie Van het Reve om voor de deur van nummer 25 met piepende remmen zijn eindhalte te bereiken. Was het door dat piepen en gieren dat de familie een jaar na Gerards geboorte besloot om te verhuizen naar de rustige tramvrije Ploegstraat in
Betondorp?
Als schoffies van een jaar of twaalf-veertien liepen wij langs het geboortehuis van Gerard als we naar de kermis gingen op het braakliggende stuk land tegenover de Centrale Markthallen aan de Jan van Galenstraat. Wisten wij veel van ene Gerard Kornelis van het Reve die geboren was in dat huis op nummer 25-tweehoog, boven die vage winkel, of was het een woonhuis met de altijd gesloten papieren rolgordijnen voor het etalageraam.

Nee, wij verheugden ons op de kermis. Einde van Hallstraat rechtsaf, aan het einde van de Buyskade nog een voorpretje, het pontje dat ons over het 20 meter brede kanaal bracht naar de Jan van Galenstraat, waar de kermisklanken ons al in verrukking brachten. Ja, wat wil je als je pas 5 jaar bezetting achter de kiezen hebt.

 Het pontje over de Buyskade - Foto: deel van een foto van de Beeldbank van het Stadsarchief, circa 1925

Het pontje over de Buyskade - Foto: deel van een foto van de Beeldbank van het Stadsarchief, circa 1925

Alle rechten voorbehouden
Vijf cent kostte dat pontje, maar soms mochten we zelf aan de hefboom het pontje via een staalkabel naar de overkant trekken en dan rekende de veerbaas geen overzettarief.
Nu is het braakliggende kermisterrein een wirwar van straten geworden met, vreemd genoeg één naam, de Marcantilaan, naar de vroegere bioscoop Marcanti, die momenteel als poptempel staat te verkommeren. Ja, de bioscopen in de tijd tijdens en vlak na WO-II.
Ik zag ze allemaal van buiten en van binnen, van west naar oost en van noord naar zuid. Van de Hollandia tot de Nögerath en van de Astoria tot de Bio. Het zullen er in die tijd een stuk of 40 à 45 zijn geweest. Duitse propagandafilm met Kristina Söderbaum, Marika Rökk, Heinz Rühmann, Theo Lingen en andere nazi's, goedkope Amerikaanse cowboyfilms en detectivefilms, biografische films van klassieke componisten, sombere
Italiaanse films, opgetogen Franse films en knullige Nederlandstalige films ....

Naar het vervolg.

Alle rechten voorbehouden

1688 keer bekeken

16 reacties

Voeg je reactie toe
harry

treintje

ha die trein kan ik me ook nog wel voor me halen.een hele grote bruine trein.ik haalde altijd met vrientjes de wissel over bij de blikfabriek.ook die blikfabriek was groot.gluren door de twee grote groene deuren naar de grote machines kijken.soms wou ik nog wel dertien wezen dat alles zo groot was

Piet Zwarenkant

Re: Wonderlijk treintje

Henk van Dijk:
Bij de Maggi-fabriek lag een industrieterrein. Dat is er nog steeds, maar een deel is nu woningbouw en een tankstation geworden. Zeer sporadisch kwam er in mijn jeugd een treintje vanaf de Haarlemmerweg. Dat treintje had een soort cult-status, want maar heel weinig mensen hebben hem ooit gezien. Dat beeld staat mij echter op het netvlies gebrand alsof het gisteren is gebeurd. Ik weet niet meer precies wat dat treintje kwam doen. Vermoedelijk kolen brengen of andere goederen ophalen o.i.d.

Ik kan de helenomgeving nog uit teken als je dat wilt hebben ,ik will je namelijk even recht zetten ,dat treintje was niet een klein treintje want er waren dicht by de markthallen drie spoor railsen .het eindigde bij het paarden kartier fdat was een vierkante omgeving waar van aan de langste zijde een opening was aan ideren kant en waar wij onze club van tien jongends een hiut hadden gebouwt in een van de hoeken ,dat ik dit nog kan schrijven heb ik te danken aan een van mijn vrienden bij de naam van NICO KOESTAL ,Geen family van Wim Koestal van Westerkwartier Korfball Club Nico trok mijn hoofd terug van uit de opening tussen twee buffers van wagons terwijl de trein was aan het rancheren ,somes waren er wel 20 wagons en meestal groeten voor de duitsers die de markthallen hadden overgenomen ,als je meer wilt weten over deze tijd kijk dan uit naar mijn autobiography dat in 2016 word geplubliseerd in het engels met de tietel THE KID FROM MOKEM
Ik hoop dat dit je een beetje helpt in de toekomst ,niets genomen dan niets geleerd

Piet Zwarenkant

Re .Sentiment

Ik woonde in de van Bossenstraat 38 ik woon nu al by na 50 jaar in New Zealand emigreerde in 1966 ,Ik benmijn aubiography aan jhet schrijven over deze buurt waar ik als kind mijn jeugt door maakte ,Hopelijk is mijn book klaar voor dat ik de pijp uit ga ,geinig dit want mijn bijnaam als kind was PIJP ,,Het book zal heten The Kid from Mokem Ihet word gepubliseerd zo meschien zie je heyt in de winkel van daag of morgen het zal wel morgen worden denk ik ,ik heb een verschrikelijk goed geheugen en voor degenen die mijn eerste edite gelezen hebbe willen dat ik het stuur naar Pieter Jackson de Director Of LORD OF THE RINGS ,maar zo verwaand ben ik nog niet haha .Ik heb al de stukjes gelezen omtrent het staats lieden kartier een hoop is goed maar er zijn er ook die he goed verkeert hebben maar ja dat maakt deze berichten toch amikant .hou fde moed er in en hoop dat je mijn book krijgt te lezen .Ik woon nu in Christchurch since 1995

Angela

van Beuningenplein

Wat leuk dit allemaal te lezen. Wij woonden op van Beuningenplein 21/ 2 hoog. Weet iemand het adres van de familie Van Leeuwen? Mijn zus Lies zoekt contact. Zij woont tegenwoordig in Haarlem en zou het fantastisch vinden contact te maken.

Emiel de Roover

Re: trein

bekkers6:
ook ik nu 48 jaar ken die trein.want wij kwajongens gooide de wissel om en blokeerde hem dan.arme machinist.ook sprongen we wel eens achterop.mooie tijd was dat.een grote n.s loc in de bruine kleur.het laatst reed ie in de eindjaren 70

Ik heb daar altijd gespeeld,In de van Slingelandstraat reed een locomotief,met wagons geladen met bananen voor de centrale markt.Ik meen dat er ook kolen werden aangevoerd ,er waren drie branstofhandelaren in kolen,een heette Mons.Die machinist,vaak dezelfde noemde wij als kind,Loepardie.Ik woonde in de Kempenaerstraat.

Emiel de Roover

Re: Re: Sentiment

Ton meijer:
Gerrit de Moor:Even genoten van alle berichten, herinner mij zoveel van die buurt en met name van de maggi fabriek de overslag van het spoor met kolen als kind elke zaterdag kolen rapen voor de kachel .Kwam als kind uit de jordaan kwamen te wonen in socialewoningbouw de Kempenaarstraat 3 etage hoek van Beuningenplein mijn ouders hebben toen woning ruil gedaan op het van Beuningenplein 2e etage herinner mij nog op de derde verdieping familie Wissink de familie Bout , en op 1e verdieping Oma Berk, en op de hoek Jaap de groenteman.We zijn toen verhuist naar een benedenhuis naast Ons Huis op het van Beuningenplein herinner mij de familie Gooier op de 1e etage de familie Meijer op de tweede etage, met Frans Meier heel veel jaren zwarte pietje gedaan.Naast ons woonde familie van Leeuwen, ja zo kan ik nog wel even doorgaan het was een fantastice tijd DE STAATSLIEDENBUURT.Mocht er meer personen deze tijd delen laat het weten.

Op de enehoek zat Valent de groenteman en op de andere hoek Koch.Ja leuke herinneringen.

Ton meijer

Re: Sentiment

Gerrit de Moor:
Even genoten van alle berichten, herinner mij zoveel van die buurt en met name van de maggi fabriek de overslag van het spoor met kolen als kind elke zaterdag kolen rapen voor de kachel .
Kwam als kind uit de jordaan kwamen te wonen in socialewoningbouw de Kempenaarstraat 3 etage hoek van Beuningenplein mijn ouders hebben toen woning ruil gedaan op het van Beuningenplein 2e etage herinner mij nog op de derde verdieping familie Wissink de familie Bout , en op 1e verdieping Oma Berk, en op de hoek Jaap de groenteman.
We zijn toen verhuist naar een benedenhuis naast Ons Huis op het van Beuningenplein herinner mij de familie Gooier op de 1e etage de familie Meijer op de tweede etage, met Frans Meier heel veel jaren zwarte pietje gedaan.
Naast ons woonde familie van Leeuwen, ja zo kan ik nog wel even doorgaan het was een fantastice tijd DE STAATSLIEDENBUURT.
Mocht er meer personen deze tijd delen laat het weten.

Gerrit de Moor

Sentiment

Even genoten van alle berichten, herinner mij zoveel van die buurt en met name van de maggi fabriek de overslag van het spoor met kolen als kind elke zaterdag kolen rapen voor de kachel .
Kwam als kind uit de jordaan kwamen te wonen in socialewoningbouw de Kempenaarstraat 3 etage hoek van Beuningenplein mijn ouders hebben toen woning ruil gedaan op het van Beuningenplein 2e etage herinner mij nog op de derde verdieping familie Wissink de familie Bout , en op 1e verdieping Oma Berk, en op de hoek Jaap de groenteman.
We zijn toen verhuist naar een benedenhuis naast Ons Huis op het van Beuningenplein herinner mij de familie Gooier op de 1e etage de familie Meijer op de tweede etage, met Frans Meier heel veel jaren zwarte pietje gedaan.
Naast ons woonde familie van Leeuwen, ja zo kan ik nog wel even doorgaan het was een fantastice tijd DE STAATSLIEDENBUURT.
Mocht er meer personen deze tijd delen laat het weten.

bekkers6

trein

ook ik nu 48 jaar ken die trein.want wij kwajongens gooide de wissel om en blokeerde hem dan.arme machinist.ook sprongen we wel eens achterop.mooie tijd was dat.een grote n.s loc in de bruine kleur.het laatst reed ie in de eindjaren 70

ingrid

Re: Trein en gaarkeuken

Beste Ingrid,

Jouw reactie is verwijderd.

De redactie

Joop Komen

Trein en gaarkeuken

Dat treintje tufte naar de Markthallen Henk, ik denk om partijen geveilde groenten op te halen.
Meestal zal er achter de locomotief maar 1 bagagewagon en soms was er alleen maar de kale locomotief.
Dat treintje reed zeer onregelmatig, soms 2 keer per dag maar soms ook 1 keer per week.
En dat voor dat onnozele treintje een aparte spoorbrug over de Haarlemmertrekvaart was gebouwd verbaast me nog steeds.

In de oorlog bevond zich achter de blikfabriek de gaarkeuken waar je een dagelijkse portie aardappelschillensoep of waterige gortenpap op rantsoen kon halen. Niet te vreten maar wat wil je in oorlogstijd!

Henk van Dijk

Wonderlijk treintje

Bij de Maggi-fabriek lag een industrieterrein. Dat is er nog steeds, maar een deel is nu woningbouw en een tankstation geworden. Zeer sporadisch kwam er in mijn jeugd een treintje vanaf de Haarlemmerweg. Dat treintje had een soort cult-status, want maar heel weinig mensen hebben hem ooit gezien. Dat beeld staat mij echter op het netvlies gebrand alsof het gisteren is gebeurd. Ik weet niet meer precies wat dat treintje kwam doen. Vermoedelijk kolen brengen of andere goederen ophalen o.i.d.

Joop Komen

Gokverslaving

Dat spel met die uitgestanste blikken plaatjes kenden wij niet Jan.
Maar op latere leeftijd van ongeveer 16 à17 jaar, speelden wij een zelfde soort spel maar dan met dubbeltjes.
Wiens dubbeltje het dichtst bij de huizenkant lag won de hele worp.
Dat spel was het begin van een stevige gokverslaving. ;-)

En die blikfabriek naast de Maggi, heette die niet “Numan?”

Jan Rutgers

Kon het niet laten.

Geeft niet hoor Joop, ik heb toch wel genoten van je verhaal, maar ik kon het niet laten. :-))
Wij haalden trouwens bij de buren van de Maggi (de blikfabriek) de uitgestanste ronde plaatjes en deden daar dan een spel mee. Van wie het blikje het dichtst bij de muur lag, die mocht alle gegooide exemplaren hebben.

Joop Komen

Antwoord aan Jan

Beste Jan, je hebt helemaal gelijk dat de J.M. Kemperstraat nu niet exaxt op de route van Beuningenstraat/Jan van Galenstraat ligt.
Maar vaak voetbalden we op het terrein achter de Maggi voordat we naar de kermis gingen en dan was de kortste weg naar de kermis via de van Hallstraat.
Ook vond ik het wel leuk om gewoon in mijn anekdote als bewonderaar even het geboortehuis van Gerard van het Reve als bruggetje aan te stippen op onze tocht naar de kermis.
Dat (voetgangers)bruggetje ligt inmiddels van de Buyskade naar de Jan van Galenstraat. :-)
Pffft Jan, na veel gedraai heb ik me er toch uit gesmoesd.

Jan Rutgers

Vraagje?

Als je uit de van Beuningenstraat naar de Buyskade ging, dan kwam je toch niet langs de J.M. Kemperstraat? Ja als je eerst je vriendje uit die straat op ging halen, ja dan wel.