De Ringspoordijk

7 Fans
Ringspoordijk

De dijk waarover tegenwoordig de treinen van en naar Schiphol voort razen en ook de metrostellen van lijn 50 rijden heeft een lange geschiedenis. De dijk is ouder dan de wijken die er nu langs liggen en de oorsprong reikt terug tot in de 19e eeuw. De eerste spoorlijnen in Amsterdam werden aangelegd in de eerste helft van de 19e eeuw. Zij hadden hun stations buiten de toenmalige stadswallen. De trein naar Haarlem vertrok vanaf 1842 van de Willemspoort, die naar Utrecht vanaf 1843 van de Weesperpoort. Toen er meer spoorlijnen kwamen, ook naar Hilversum en Zaandam, werd een Centraal Station en een verbinding tussen deze kopstations wenselijk.

Vlugtlaan - Ringspoordijk wie, wat, wanneer, waar Station de burgemeester De Vlugtlaan, mei 1986.

Vlugtlaan - Ringspoordijk wie, wat, wanneer, waar Station de burgemeester De Vlugtlaan, mei 1986.

Alle rechten voorbehouden

In 1864 was er voor het eerst sprake van een plan voor een Ceintuurspoorlijn evenwijdig aan de Singelgracht net buiten de toen nog bestaande stadswallen, met een Centraal Station op de plaats waar later de wijk De Pijp werd gebouwd. Na lange discussies werd onder druk van de regering in Den Haag in 1869 besloten dat het Centraal Station op een eiland in het IJ zou worden aangelegd. Dit station werd in gebruik genomen in 1889. Het idee van een spoorlijn rond de stad kwam weer naar boven in 1905. Het toenemende goederenvervoer van en naar de nieuwe havens aan de westkant van de stad maakte het wenselijk dit buiten de stad om te voeren. In 1915 werd besloten tot aanleg van een Ringspoordijk door het poldergebied buiten de stad. Bij de annexatie van 1921 kwam dit bij de gemeente Amsterdam. Nog in het zelfde jaar startte de aanleg ten westen en ten zuiden van de stadsgrenzen. Aan de westkant kwam deze in de nog landelijke Sloterpolder te liggen. Waar deze dijk bestaande wegen passeerde werden viaducten gebouwd, zoals over de Sloterweg. Dit uit 1931 daterende viaduct werd in 1982 gesloopt. In de periode van grote werkloosheid werd na 1930 in het kader van de werkverschaffing de prioriteit verlegd naar de oostkant van de stad. Door de economische crisis van de jaren dertig en de oorlog van de jaren veertig werd de spoorlijn niet voltooid. In de jaren vijftig waren er andere prioriteiten dan de aanleg van nieuwe spoorlijnen.

In de oorlogsjaren 1940-’45 werd er Duits afweergeschut op de dijk geplaatst. In de jaren vijftig werden de bunkers in de dijk opgeruimd. Toen de gemeente Amsterdam in de jaren vijftig de Westelijke Tuinsteden ging bouwen werd de bestaande, nog nooit in gebruik genomen, Ringspoordijk op meer dan twintig plaatsen doorgraven voor nieuwe wegen naar de buitenwijken. De gemeente had zich verplicht om bij toekomstige voltooiing van de spoorlijn op haar kosten extra viaducten te laten bouwen. Het tracé van deze dijk heeft ook zijn invloed gehad op de inrichting van de Tuinsteden. Een knik van 17 graden tussen de Postjesweg en Jan van Galenstraat is ook terug te vinden in het stratenplan in de omgeving hiervan. Het in 1968 aangenomen plan voor aanleg van een metronet, compleet met Ringbaan is nooit volledig tot uitvoering gekomen. In 1973 werd besloten naar de sterk uitgebreide luchthaven Schiphol een spoorlijn aan te leggen. Aanvankelijk zou deze lijn zijn eindpunt in Amsterdam krijgen in een tunnel onder de Boerenwetering nabij het Rijksmuseum. Daarom kreeg het eerst geopende deel van de Schipholspoorlijn in 1978 zijn eindpunt bij Station Zuid. Inmiddels was besloten de spoorlijn te verlengen naar het Centraal Station en daarvoor gebruik te maken van de reeds een halve eeuw aanwezige Ringspoordijk aan de westkant van de stad. Deze werd daartoe breder en lager gemaakt. Hierbij sneuvelde ook de uitbundige vegetatie die jarenlang ongehinderd kon groeien. Er groeiden geheel andere plantesoorten dan in de directe omgeving, aangezien voor de ophoging van de dijk indertijd kalkrijk duinzand was gebruikt.

In 1982 startte de bouw van de viaducten over de in de jaren vijftig aangelegde straten. Op 30 mei 1986 werd de verbinding Centraal Station - Schiphol voor het reizigersverkeer geopend. In de Westelijke Tuinsteden werden twee nieuwe haltes geopend: aan de Burg. de Vlugtlaan en aan de Cornelis Lelylaan. De Ringspoorbaan is dus uiteindelijk nooit voor goederenvervoer in gebruik genomen maar voor reizigersvervoer. In 1992 startte de aanleg van de Ringlijnmetro tussen Sloterdijk (Isolatorweg) en Amsterdam-Zuid. Hiertoe werd de bestaande dijk aan de stadszijde verbreed. Hiervoor was bij de aanleg reeds ruimte vrijgehouden. Alle viaducten moesten verdubbeld worden. Op 1 juni 1997 werd de Ringlijnmetro met het lijnnummer 50 in gebruik genomen. In de Westelijke Tuinsteden kwamen er zes haltes: Bos en Lommerweg, Jan van Galenstraat, Postjesweg, Cornelis Lelylaan, Heemstedestraat en Henk Sneevlietweg. Aan de buitenzijde van de Ringspoordijk is nog ruimte voor twee extra treinsporen. Van deze ruimte werd gebruik gemaakt tussen de Haarlemmerweg en de Burg. de Vlugtlaan voor de aansluiting van de Hemboog in de richting Zaandam. Deze werd geopend op 14 december 2003. Sinds het station Lelylaan in 1996 geen stopplaats meer is voor de Intercitytreinen en de sluiting van de NS-halte De Vlugtlaan in 2001, is het aantal reismogelijkheden vanaf de Ringspoorbaan sterk afgenomen: Voorheen kon men ook rechtstreeks naar bestemmingen als Berlijn, Brussel, Rotterdam, Vlissingen, Enschede, Groningen en Leeuwarden. Nu kan men nog rechtstreeks ieder half uur vanaf de Lelylaan naar Schiphol - Leiden - Den Haag en anderzijds naar Centraal Station - Weesp - Almere - Lelystad. Sinds 2003 is daar de bestemming Zaandam - Hoorn bij gekomen. Als gevolg van bezuinigingen rijdt hier nu slechts een trein per uur tussen Schiphol en Hoorn. Per metro kan men dan nog naar Sloterdijk (Isolatorweg) enerzijds en anderzijds naar de stations Zuid - RAI - Duivendrecht - Bijlmer - Holendrecht - Gein.

De Ringspoordijk is indertijd aangelegd met gebruikmaking van kalkrijk duinzand. Als gevolg daarvan ontwikkelde zich daar een kalkminnende flora, met allerlei plantesoorten die elders in de omgeving niet voorkwamen. Met de komst van de trein werden ook plantenzaden van elders meegevoerd die hier wortel schoten. Inmiddels wordt een gedeelte van de strook langs de dijk ingericht als ecologische zone.

Alle rechten voorbehouden

6163 keer bekeken

7 reacties

Voeg je reactie toe
Jaap Wesseling

Trouwerij op de oude ringspoordijk

De ringspoordijk liep, zonder viaduct in de jaren vijftig, bij de Haarlemmerweg door na het spoor Amsterdam-Haarlem en liep volgens mij schuin af tot dezelfde hoogte als- en tegen de Spaarndammerdijk. Op de plek bij de spoorbaan waar de dijk zich in noordelijke richting voortzette bevond zich nog een bunker, half verborgen onder het schelpen-rijke zand van het dijklichaam. Als tienjarig jongetje fungeerde ik in 1962 als bruidegom bij een met vriendjes uit onze klas gespeelde trouwpartij in het voor de gelegenheid tot trouwzaal omgetoverd zwaar betonnen stuk oorlogstuig. Wisten wij veel...
De naam van de bruid weet ik nog wél: Marleentje.

p.nieuwenhuis

viaducten

mijn email is veranderd r.williams44@hotmail.com
hopelijk vergeet ik niet in mn archieven te kijken was t helemaal vergeten

dick hendriks

Re: Zijn er foto's van de oude viaducten

Fred Smid:
Hallo allen.
Ik ben Fred Smid en komen wonen in 1962 in de Hemsterhuisstraat hoek Jacob Geelstraat mijn herineringen
van de oude viaducten over de oude Haagseweg.
Mijn buurt genoten en vrienden uit die tijd gebruikte de viaducten als speel ruimte met de meisjes uit de buurt ,
na wat graaf werk kon je namelijk de binnen zijde van het viaduct berijken en er was een enorme grote ruimte ontstaan,
in de '60er '70er jaren werden vele meisjes uit de buurt daar van hun maagdelijkheid ontdaan door de jongens uit de buurt, het hol was bij velen bekend.
Patrick ... Hopelijk kan je wat foto's van de bewuste viaducten hier plaatsen zo dat wij ze ook nog eens kunnen bekijken.
Gr. Fred.

he mijn naam is Dick Hendriks en ik ben opgegroeid op de plesmanlaan uiteraard was de dijk [zoals we het noemde] ook mijn speel terein,en zeker de bunker,[zo noemde we het viaduct] voor ons gevoel was dit verweg van de bewoonde wereld,ideaal om rotzooi uit te halen.ik kan me ook nog herrineren toen ik heel klein was ,dat ik met mijn vader langs de oude haagweg ging lopen,die liep er toen nog tussen door,dat maakte nogal indruk op me om dat ik dat een hele drukke weg vondt.en niet te vergeten het land er omheen natuurlijk ,waar je lekker met je brommer kon crossen.helaas alles is vol gebouwd,maar heb hele goede herrineringen aan die waanzinnige ruimte waar we gebruik van konden maken.als mensen fotos zoeken van het viaduct, moet je naar beeldbank amsterdam gaan ,en zoeken op ringspoordijk of oude haagseweg veel geluk er mee .

Wilco Frederik (fred) Smid

Zijn er foto's van de oude viaducten

Hallo allen.

Ik ben Fred Smid en komen wonen in 1962 in de Hemsterhuisstraat hoek Jacob Geelstraat mijn herineringen
van de oude viaducten over de oude Haagseweg.
Mijn buurt genoten en vrienden uit die tijd gebruikte de viaducten als speel ruimte met de meisjes uit de buurt ,
na wat graaf werk kon je namelijk de binnen zijde van het viaduct berijken en er was een enorme grote ruimte ontstaan,
in de '60er '70er jaren werden vele meisjes uit de buurt daar van hun maagdelijkheid ontdaan door de jongens uit de buurt, het hol was bij velen bekend.
Patrick ... Hopelijk kan je wat foto's van de bewuste viaducten hier plaatsen zo dat wij ze ook nog eens kunnen bekijken.
Gr. Fred.

p.nieuwenhuis

spoorlijn

stuur me nog even een email naar p.nieuwenhuis@chello.nl dan vergeet ik het niet,gr patrick

p.nieuwenhuis

spoorlijn

hallo sorry voor de late reactie ,ik ga eraan werken,gr patrick

patrick nieuwenhuis

Oude foto's viaduct

Interessant verhaal, vooral omdat ik ben opgegroeid aan de spoordijk (Hermanus van der Tuukhof). Toen 't oude viaduct werd gesloopt heb ik er nog snel foto's van gemaakt.

-------------
Beste Patrick,

Zouden wij een of meerdere foto's mogen plaatsen?
Stuur dan een e-mail naar de redactie van het Geheugen van West.