Re: The Orteliusstraat in de oorlog

En ik weet van de parachutisten in het Jan van Galenbad en dat de weermacht toen heeft geschoten op een bewoner die op zijn balkon stond. En dat de waffen-SS eind 1944 twee mannen en een vrouw standrechtelijk heeft doodgeschten op de hoek van de Jan Evertsenstraat bij de volkstuintjes.

En ook dat wij paardje gingen rijden op zijn koeien en hij ons met de hooivork achter na zat en ik van angst in de sloot ben gesprongen. De dochters van de familie Wolfs zijn kaal geschoren en met teer overgoten. Dat de weermacht ging zwemmen was algemeen bekend en dat het soms met veel geweld ging en er waren toen veel meisjes bij. En Willem Jun van de groentewinkel op de hoek van de Jan van Galenstraat - die met een muilezel naar de markt ging - is omgekomen door een bom, naar mijn herrinnering nabij het Frederik Hendrikplantsoen.

Dat wij de houten school in de van Galenstraat totaal hebben gesloopt voor brandstof. En wij haalden de houten blokjes tussen de tramrails vandaan, welke vol met teer zaten, dat was geweldige brandstof. We hebben bomen omgegezaagd in de Orteliusstraat. Als de duitsers aan het oefenen waren, werden de geweren tegen elkaar gezet en was het een levensgevaarlijke sport om stiekem er een touw aan vast te binden en die geweren van afstand in het zand te laten ploffen. Wat waren zij dan razend, maar zij hebben ons nooit te pakken kunnen krijgen.

Mijn vader was zelfstandig stucadoor en werd in 1943 opgepakt tijdens een razzia en afgevoerd naar Duitsland om te werken in een wapenfabriek. Hij wist in augustus te ontsnappen en veel ontberingen weer in Amsterdam en is met een handkar de IJpolder ingegaan om aardappelen en meel bij de boeren te halen. Dat is twee maal goed gegaan, maar toen vroegen de boeren huisraad en linnengoed in ruil voor de handel. Door al deze ontberingen is mijn vader in 1946 overleden aan onder andere hongeroedeem.

Toen de Canadezen in 1945 over de Hoofdweg binnen trokken was het een groot feest. Ik stond later op de Dam toen van uit de clun hoek Kalverstraat door Duitse officeren werd geschoten op demenigte, waar veel doden en gewonden zijn gevallen.

Ik ben in 1930 geboren in de Orteliusstraat, op de hoek van de Jan van Galenstraat.
K. Stuurman