Over krakers, Punkers en milieu

Verteller: Jan Monquil
Auteur: T. Bosma
7 Fans
Westerpark, Staatsliedenbuurt

"Toen ik student was woonde ik rond 1985 in de Fagelstraat op de 4e etage. Jemig, wat was dat een lelijke zijstraat van de Kostverlorenkade. Het waren naar mijn smaak afgrijselijke kleine en gehorige arbeiderswoningen die tussen 1900 en 1930 gebouwd waren. Toen ik mijn huisbaas confronteerde met het feit dat er geen kachel was, reageerde hij in onvervalst Amsterdams met ‘tis toch zomer...’ “

Jan Monquil op zijn  favoriete plek bij de Westergasfabriek. Foto: 2007

Jan Monquil op zijn favoriete plek bij de Westergasfabriek. Foto: 2007

Alle rechten voorbehouden

“In de winter heeft hij alsnog een kachel achterop zijn motorfiets gezet en is die bij me af komen leveren. De enige winkel in de buurt was ‘De Dagmarkt’ die zich tussen de Fagelstraat en de Jacob Catskade bevond. Er was nooit sprake van een gezellig buurtpraatje met de caissières, want ze waren niet aardig. Het brood, dat daar verkocht werd, leek op brood maar smaakte naar karton. In dezelfde straat was ook een glasbedrijf gevestigd. Daar heeft Jan Wolkers nog zijn Auschwitz monument laten vervaardigen dat nu in het Wertheimpark staat. Als je het werk bekijkt, dan zie je daarin de hemel die gebroken is.”
“Ik herinner me dat er junkies rondliepen en hoorde regelmatig ‘fiets kopen?’. Die junkies liepen ook vaak met een 1/2 liter pak vanille vla, want dat was waarschijnlijk het enige dat ze nog naar binnen konden krijgen, want veelal waren ze hun tanden kwijt. Daarna ben ik naar een nieuwbouwwoning in de 2e Keucheniusstraat verhuisd. Deze woningen waren ontzettend ruim maar er was met goedkoop materiaal gewerkt waardoor het er erg tochtte, daar kwam de hoge huur nog bij, dus ik had al snel besloten om daar niet lang te blijven wonen. Sinds 1998 woon ik op de Haarlemmerweg. Een heerlijke begane grond woning met een binnenplaats. Ik heb ook leuke buren. Ik ga binnenkort zelfs een Tv-programma met ze maken op de lokale zender Salto.”
“Als we over de tijdsgeest van de jaren tachtig spreken dan was het toen het einde van de Punk-tijd maar ook het hoogtepunt van de krakerstijd. Het verzet tegen de woningnood en de vele leegstand kwam vanuit de Staatsliedenbuurt. In de jaren 80 was het überhaupt een tijd van verzet tegen de dingen, inclusief de echte Amsterdamse mentaliteit van "willen we naar de Dam, dan gaan we naar de Dam". Er was verzet tegen autoriteit, denk maar aan de demonstraties die er waren tegen de kruisraketten. In de jaren 80 zat ik op de Sociale Academie en was ik een mengeling van New Waver en Punker. Mijn outfit bestond voornamelijk uit zwart. Zwarte puntschoenen, zwarte broeken, maar mijn overhemden hadden een kleurtje en waren absoluut zonder printje. Herinner je de muziek van toen? Iedereen had zijn eigen scene en mijn scene was ‘U2, Talking Heads, The Cure’ en uiteraard vond je me in Paradiso.”
“De jaren 90 zijn daarbij vergeleken gewoon een grote grijze vlek voor mij.
Hoewel ik het over de Staatsliedenbuurt heb, vind ik die buurt toch behoorlijk West en het valt onder Westerpark. Het ligt inderdaad dichter bij het Centrum maar het is een soort overgangsgebied, het heeft zowel iets van West als wel van het Centrum.
Er is tussen 1998 en 2007 behoorlijk veel verandert in het Westerpark. De plaats waar eens de oude gasfabriek stond, en in feite een gifbelt was, is schoongemaakt en ze hebben er een prachtig park van gemaakt. Daar zou heel West en Nieuw-West eens een kijkje moeten komen nemen! Er is daar recent nog een groot muziekfestival is gehouden. Wist je dat niet? Misschien dat het niet in de kranten van de andere Stadsdelen is gezet, maar dat hadden ze dan wel moeten doen. Je hebt o.a. Björk en Peter Gabriel gemist. Niet de minste artiesten! De Westergasfabriek is heel belangrijk want je hoeft de stad niet meer in om je vertier te zoeken. Kijk maar in Discotheek de Flexbar en in Pacificpark!
Als je me tegen wilt komen dan ben ik daar of in het Ketelhuis te vinden. In de Gashouder worden daarnaast grote dance-feesten gegeven.”

Lees ook het tweede deel van het verhaal van Jan Monquil over het milieu.

Gepubliceerd: 21 september 2007

Alle rechten voorbehouden

2904 keer bekeken

20 reacties

Voeg je reactie toe
Maarten

mooie tijd

De jaren '80 in Amsterdam heb ik maar half bewust mee gemaakt. Ik kan me nog wel goed herinneren dat ik voor het eerst ME'ers zag. Ze stonden in slaglinie opgesteld en dat maakte grote indruk op me.
Stiekem wens ik soms dat de mentaliteit van die periode weer terug komt. Nu krijg je de mensen niet zo snel meer de straat op, ook al is de woningnoot nu vele malen hoger.

ingrid

2e keucheniusstraat tocht???

uh
Onlangs werd op 1e keuchenius, oudbouw, en donker benedenwoninkje, omgekat door makelaar uiteraard, verkocht voor 4 (!) ton. Je had klacht over tocht?

Julia

School

Hallo Jan,

Wij moeten voor school een opdracht maken over punkers. Onze leraar zei dat jij een oude punker was. Zou jij ons misschien iets meer kunnen vertellen over punkers. Met name dan over de activiteiten en de politieke overtuigingen en idealen.

Met vriendelijke groet,

G.hunneman

Fagel straat leed

Lieve Jan

Je stukje gelezen van de Fagelstr.,ik ging toch nog even
in de tijd terug,het was ook nog wel een leuke tijd alleen
het huis was knudde en erg brand gevaarlijk dus die kachel
had je beter niet kunnen hebben, want je kon nooit meer
weg komen met die steile smalle trappen.


Griet

Oude vriend.

Leuk je te zien, Jan...

...via het nieuwe medium.
;-).
Hoe loopt je programma?

Jan Rutgers

antwoord aan mokum

Ja beste mokum, het zal je maar overkomen he, dan wordt je nog moe ook. :-)
Ik was er best wel trots op, dat ik een "boer" was, want als dat me werd nageroepen, had ik altijd het antwoord:"Ja ken jij wete eiliemaker, je vaar en moer kwamen bij ons spek halen". Goed dan liep je risico op een blauw oog of dikke lip, maar je mocht ook uitdelen. Soms kom je het nog wel eens tegen, die onvervalste humor en gelijk lik op stuk, daar kan ik ontzettend van genieten.

mokum

dat was in 1983 ook nog zo

Dat is niet alleen van 1948 maar ook in mijn puberjaren was dat zo wat Rutgers beschrijft. Bijnamen en straten die wel of niet met elkaar omgingen. De straat waar je woonde bepaalde al wie je was. Er waren "nette" straten en "aso"straten, ook al was het om de hoek. De term "Import - Amsterdammers is meer een uitdrukking dat door de komst daarvan het "gebruikelijke" niet meer begrepen werd, en dat je alles uit moest leggen wat je voor heen niet hoefde. De humor werd begrepen, de uitdrukkingen werden verstaan en nu moet je het er bijna overal bij zeggen als je iets als grap bedoelt of jezelf uit gaan leggen hoe je iets bedoelt, wat voorheen niet hoefde. En dat in je eigen stad. Vermoeiend.

Jan Rutgers

import en "echt"

Beste Jan,

Als je in 1948 in Amsterdam kwam wonen en je kwam van oorsprong niet uit Amsterdam, dan was je een "boer". Daar viel niet aan te tornen. Ook Amsterdam was verdeeld in wijken die elkaar van namen cq bijnamen voorzagen waar de honden geen brood van zouden lusten. Geloof nou niet, dat een knul uit de van Hogendorpstraat ging voetballen met iemand uit de van Beuningenstraat. De zeldzame keren dat men elkaar trof was meestal met de beruchte gevechten om kerstbomen.
Nou klinkt het erger dan het was en je moet je er niet een verkeerde voorstelling van maken. Op straat kreeg je ook een bijnaam en meestal kende men je ook alleen aan je bijnaam, die van mij was Ghandi Boterhoofd en die naam heb ik gehouden tot ik uit de buurt vertrok. Op het zevende leerjaar (Cornelis de Houtmanschool in de Wittestraat) heette ik ook wel de afgkeurde Amerikaan vanwege mijn korte stekeltjes haar, toendertijd bekend als BiBop.
Wij zijn net verhuisd naar Leeuwarden (terug naar de roots) maar de Staatsliedenbuurt heeft een wel heel warm plekje in mijn herinneringen niet in de laatste plaats omdat in mijn herinnering het een hechte gemeenschap was.

T.Bosma

redactie

Hallo Hannelore,
Zou je de redactie van het geheugenvanwest een mailtje willen sturen met daarin je kontactgegevens?
Je hebt een serieuze uitnodiging om mee te doen aan een onvervalst Amsterdamse talkshow waaraan je een goede bijdrage kunt leveren ivb je kennis over de Staatsliedenbuurt. Uiteraard zijn ook je Supporters welkom! Natuurlijk is er eerst een voorgesprekje om even aan "elkaar te snuffelen". We hopen van je te horen ! Vriendelijke groet,

jan monquil

wat schuift dat

Hoi Hannelore,

wat schuift dat, dat is een goeie vraag. Wat het in ieder geval schuift is een mooie avond,een goed gesprek en waarschijnlijk een mooie uitzending. Das nog beter dan een goeie kachel, haha
groet,
Jan Monquil

Bezoeker

interfjuw

En wat schuift dat? (grapje)

jan monquil

tv programma

Hannelore en 'Bigsmile', dank jullie voor de reactie. Ik heb er zelfs een idee door gekregen en die wilde ik jullie dan ook niet onthouden:
Afgelopen vrijdag om 23.00uur op Salto A1 was de eerste uitzending van het tv programma Jan&Henk. Het is een talkshow van mij en mijn buurman Henk vanuit cafe Kamerz op het van limburgstirumplein. De eerste uitzending ging over Ajax en de vraag was: Is Ajax nog Amsterdam? hier hebben we vervolgens met 2 gasten over gesproken. De herhaling is trouwens aanstaande vrijdag om 23.00uur.
De volgende uitzending gaat over De Staatsliedenbuurt zelf. De mogelijke kijkersvraag: Is de Staatsliedenbuurt nog de Staatsliedenbuurt en vervolgens: wat is daar slecht of goed aan.
Ik wilde jou Hannelore hierbij uitnodigen om 1 van onze 2 gasten te zijn aan tafel voor deze uitzending (opname maandag 29 Oktober 22.00uur)
groet,
Jan Monquil

Bezoeker

En ze leefden nog lang en heel gelukkig ...

zaaaalig !

Bezoeker

reactie op jan monquil

Beste Jan,

Ha Ha, wie kaatst moet de bal verwachten. Dat is in dit geval zeker van toepassing. Nu kaats ik weer even terug. Passief en nederig ben ik zeker nooit geweest en die huisbaas had van mij zeker een zelfde soort antwoord teruggekregen. Achteraf bedenk ik wel dat je als 18-jarige student ver van huis wel heel erg overrompeld wordt door zo'n type. Natuurlijk weet ik ook wel dat Amsterdam door de eeuwen heen heel veel verschillende bevolkingsgroepen heeft gehuisvest. Als ik jouw achternaam zie denk ik meteen: waren zijn voorouders Hugenoten? Mijn betovergrootvader kwam uit Groningen als binnenvaartschipper en lag met zijn schip aan de Brouwersgracht van daaruit is hij met zijn gezin naar de Palmdwarsstraat verhuisd. Mijn overgrootvader is vandaar uit naar de Keucheuniusstraat/hoek Wittenkade boven het café verhuisd. En mijn grootvader is na zijn trouwen in de van Beuningenstraat gaan wonen, waar mijn vader is geboren. Mijn vader is na zijn trouwen aan de overkant gaan wonen. We konden zo bij elkaar naar binnen kijken. Daar ben ik geboren en heb daar tot 1976 gewoond en daarna zijn we verhuisd naar de van Hogendorpstraat, waar mijn vader nog steeds woont. En ik woon ook nog heel dichtbij, in de Jordaan. Je zegt dat je jezelf nooit "import " hebt gevoeld. Ik denk als je bijv. in 1955 als student in de buurt kwam wonen, je je waarschijnlijk dan wel zo zou voelen. In die tijd was het een hele hechte buurt. In de tijd dat jij er kwam wonen was dat al helemaal verdwenen. In de tijd dat ik er opgroeide had je ook import, veel studenten en sporadisch wat hippies. Het was ook de tijd van de "verheffing van de arbeider". Ik vond ze wel leuk want ze waren een venster op een totaal andere wereld. En zij wilde zo graag de "arbeider" leren kennen.

Wat typisch amsterdamse opmerkingen betreft zullen wij wel van mening blijven verschillen.

jan monquil

Hannelore is een echte Amsterdammer echt waar!

Hoi Hannelore,
Ik heb net je reactie gelezen en er moet me toch iets van het hart. Je maakt een onderscheid tussen jezelf als echte Amsterdammer en een niet Amsterdammer. Volgens mij heb jij dan zelf niet begrepen waar Amsterdam voor staat of wat de identiteit van deze stad is. Heb je vroeger geschiedenis les gehad vraag ik me dan af. En wat een onvriendelijkheid ook. Dat ken ik helemaal niet van 'echte Amsterdammers'. Ik vind het ook frappant dat je het zo automatisch voor mijn toenmalige huisbaas opneemt. Die kwam niet uit de Staatsliedenbuurt hoor. En voor die 650 toenmalige guldens aan huur voor een pijpela mocht hij ook wel iets doen vond ik toen. Een typisch Amsterdamse opmerking noem je het over die kachel. Hoe kom je erbij... het klinkt ook zo passief en nederig.
In jou belevingswereld had je dus hardwerkende mensen en 'import krakers'. Ik kom zelf oorspronkelijk uit een hardwerkend gezin in DenHelder, ben gaan studeren in Amsterdam omdat er in DenHelder geen universiteit of hogeschool was. Ik heb me zelf nooit import gevoeld en ik hoop dat jij je waar je nu woont ook geen 'import' voelt. Wat een woord trouwens 'import'. Je hebt het over mensen; en die zijn uiteindelijk in iedere buurt of stad of dorp hetzelfde, met 10 vingers ook, net als jij waarschijnlijk.

Bezoeker

nog een laatste opmerking

Toch wel coulant dat die huisbaas met een kachel aan kwam zetten. Had hij niet hoeven doen.
Met dit stukje kwam toch weer wat oude wrevel naar boven. De oorspronkelijke staatsliedenbuurters zijn geen recht gedaan. Dat zijn de hardwerkende mensen waar Jan Rutgers het over heeft. De mensen waar ik mee ben opgegroeid. Die mensen werden overschreeuwd door de "import" krakers. Die zich ineens opwierpen als de vertegenwoordigers van de buurt en meer van dat soort loze kreten.

Bezoeker

kachel

Trouwens een kachel kreeg je nooit standaard bij je woning, daar moest je zelf voor zorgen. Een niet-amsterdammer zal zo'n typische amsterdamse opmerking van die huisbaas ook nooit begrijpen al woont ie 100 jaar in Amsterdam.

Hannelore de Groot

re: vooroordeel??

Beste Jan Rutgers,

Ik ben het helemaal met je eens. Ik ben opgegroeid in de Staatsliedenbuurt in de van Beuningenstraat tussen 1963 en 1985. Ik vind de tijd tussen 1963 en 1975 mijn kindertijd nog steeds de mooiste tijd van mijn leven en dat heeft zeker aan de buurt en zijn mensen gelegen. Ik heb nog het staartje van die oude sfeer die jij bedoelt meegemaakt. Dat verdween allemaal zo na 1975 toen iedereen wegtrok naar Purmerend enzo. De gemeente Amsterdam heeft de buurt echt helemaal laten verloederen in die tijd. Die krakers heb ik altijd afschuwelijke figuren gevonden, maakten de verloedering nog erger dan ie al was. Nee, ze waren echt geen aanwinst voor de buurt al zagen ze dat zelf anders. En dat de buurt er nu beter voor staat is echt hun verdienste niet.

Jan Rutgers

Vooroordeel??

Met verbazing las ik dit stukje. Het lijkt mij dat de schrijver niet echt veel op heeft met de Staatsliedenbuurt. Dat er in de jaren eind zeventig en begin tachtig behoorlijk anarchie heerste in deze wijk, kwam meer door import bewoners dan door de "echte" staatsliedenbuurtbewoners.
Een wijk is dynamisch en er doen zich ontwikkelingen voor, niet altijd even positief maar toch. De buurt roept bij mij meer op als ik denk aan de jaren 50 - 60 dan nu het geval is, ik ben dan ook een ouwe knakker. Wat ik destijds wel leuk vond, was dat ik veel mensen uit de Staatsliedenbuurt trof bij de demonstratie op het Museumplein tegen de raketten.
Natuurlijk heeft de nieuwe buurt ook iets eigens, maar mij doet dat niet veel. Het oude Westerpark, waar ik de eerste voorzichtige voorhoedengevechten leverde met het eerste meisje, waar ik heftig verliefd op was, is mij dierbaarder dan het nieuwe. Ik kende de gasfabriek nog als gasfabriek waar we zakken cokes haalden voor de kachel en als speelplek met het gevaar gesnapt te worden door het personeel.
Ik krijg er geen kick van als ik hoor dat er een theater en muziek podium van gemaakt is, maar ik gun het de huidige generatie gebruikers wel, want elke generatie moet zijn eigen leefruimte inrichten naar eigen idee.
Voor mij was de Staatsliedenbuurt een smeltkroes van diverse maatschappelijke niveau's, maar vooral een samenleving van hardwerkende mensen.

Bezoeker

Helemaal mee eens

Helemaal mee eens. De barricades op en wel nu !