Oliebollen en vuurwerk

1 Fan
FB_IMG_1610443096056.jpg

FB_IMG_1610443096056.jpg

Mijn vader was een kneus in de keuken. Als mijn moeder ziek was waren wij mooi in de aap gelogeerd want hij kon nog geen keteltje water koken. En toch, een paar dingen kon hij als de beste ... kaasboterhammen, eieren met spek, okkies, Spaanse pannenkoeken én ... oliebollen en appelflappen. Dus kregen we meestal wel iets te eten als mam ziek was.

Oudjaarsdag al heel vroeg, meestal om 6 uur. stond pap al in de keuken beslag te mixen. Toen was er nog geen Koopmans mix. Zo in alle vroegte was de kachel nog niet opgestookt, gloeide nog na van de vorige avond en gaf net genoeg warmte om het beslag te laten rijzen.
Wij hadden een kolenkachel en op het balkon was een kolenhok met de voorraad. Ieder jaar aan het begin van de winter kwamen grote mannen in bruine pakken en met zwarte vegen op hun gezicht, een nieuwe voorraad kolen brengen. Met zware zakken op hun rug stampten ze de trap op over de kranten die mijn moeder door de kamer legde om het kolengruis uit hun schoenen op te vangen, naar het balkon, waar ze met donderend geraas de zakken met kolen in het houten hok stortten. Ik was zo bang voor die "kolenmeiers"!

Het beslag voor de oliebollen en appelflappen (niks beignets, gewoon flappen) moest dus zelf gemixt worden. Ik kan me herinneren dat er een blokje beetje beige achtig spul was dat gist heette en wat speciaal vooraf bij bakkerij Imming op de Ban werd gekocht. Wij woonden in Osdorp, op de Notweg. Als het beslag was gemixt ging er een natte doek over de pan en die werd dan op de kachel gezet om een uurtje te rijzen. En als alle beslag dan gerezen was, begon pap met bakken en stookte mam de kachel op zo dat die weer lekker warm brandde. Op oudjaarsdag was het vaak koud in huis, omdat de kachel pas laat werd opgestookt en vrijwel de hele ochtend de balkondeur open stond vanwege de oliebollenbaklucht.

Het bakken van de oliebollen vergde opperste concentratie. Eerst met beleid de vulling door het beslag roeren en ervoor zorgen dat het beslag toch luchtig bleef. Om de oliebollen luchtig te houden mixte pap vaak een geraspte appel mee in de vulling. De krenten en rozijnen hadden wij de avond ervoor al ontdaan van steeltjes en andere harde stukjes en hadden een nachtgeweekt in water met een flinke scheut brandewijn. Pap bakte goed gevulde oliebollen! Maar er ging ook sukade in en dat maakte meteen dat wij als kinderen meteen geen oliebol meer wilden. Sukade, yigh! Wij hielden het bij de appelflappen.

Het bakken op zich was nog een hele techniek. Met 2 lepels een bol draaien die perfect rond was en dan snel in de voorverhitte olie, zo dat het beslag niet uitliep en de bol netjes rond bleef. Petje af voor mijn vader, hij was nooit de meest geduldige, maar dit deed hij toch met opperste precisie en concentratie.Die olie was ook nog wel een dingetje, want die moest op de juiste temperatuur zijn, en thermometers voor in de keuken waren er toen nog niet. Friteuses trouwens ook niet. Regelmatig werd een stukje brood in de olie gedaan om aan de kleur die het dan kreeg te checken of de olie nog goed op temperatuur was.

Ondertussen had mam het gebakstel uit de kast gehaald. Ik weet nog dat het zwart was met witte stippeltjes. Ze hadden het voor hun trouwen gekregen en vonden het vreselijk lelijk, maar het wilde maar niet stuk vallen en dus gebruikten ze het maar. Op de schaal bouwde zij een mooie berg oliebollen. Als die dan waren afgekoeld bestrooide zij de top alvast met poedersuiker, dat stond zo mooi. Na de bollen kwamen de flappen. Dat ging veel makkelijker en was ook voor ons veel leuker. Regelmatig pikten wij tijdens het bakken alvast een flap. Wat voor de avond bestemd was werd door mam netjes dakpansgewijs op de vleesschaal, die bij het normale servies hoorde, geschikt.

Als het bakken van de bollen en flappen gedaan was ging mijn vader onder de douche en probeerde mijn moeder de keuken weer een beetje vetvrij te maken. Daarna ging pap even slapen en speelden wij een tijdje buiten. 's Avonds gingen wij vroeger dan anders naar bed. En om half 12 maakten mijn ouders ons dan wakker, kregen we een dikke trui over onze flanellen pyjama, en dikke sokken aan en dan mochten we eerst in de kamer even wakker worden. Nog rillend van de slaap keken we toe hoe pap het vuurwerk sorteerde. Mijn vader was gek op vuurwerk. Als kind al zwom hij met kameraden naar de overkant van de Amstel om carbid te halen bij de fabriek. En dat lieten ze dan knallen onder de poort in de Ploegstraat. Mijn ouders woonden in Betondorp. Ook deden ze buskruit in een staaf gemaakt van 2 spoorweg bouten met een moer ertussen. Die gooide ze dan in een put en bliezen daarmee de deksels van de putten tot verderop in de straat. Toen één van de jongens van "het Dorp" een oog verloor door dat gestoei met springstoffen, nam mijn opa mijn vader mee naar de plaats van het ongeluk en liet hem zien hoe die jongen eruit zag met zijn oog bungelend op zijn wang. Vuurwerk kocht mijn vader ergens in de Jordaan en mijn broer mocht dan mee.
Om twaalf uur was er champagne. Kinderchampagne was er toen nog niet daarom kregen wij een borrelglaasje. Champagne prikte in je neus en je werd er lekker warm van. Daarna kregen wij een dikke jas en warme laarzen aan en mochten we sterretjes aansteken op het balkon aan de voorkant. Mijn vader ging naar beneden om het vuurwerk af te steken. Ik kan me herinneren dat de hele Notweg één grote vuurwerkshow was. Vanaf alle balkons en voor alle portieken werd vuurwerk afgestoken. Vooral vanaf de flats aan de overkant. Knallers en gillende keukenmeiden. Rotjes, donderslagen en vuurpijlen knalden en spatten uiteen. Illegaal vuurwerk bestond toen nog niet. Wij keken vanaf ons balkon in de hoek van de flat aan de Osdorperban. Daar hadden ze miljoenklappers helemaal van boven naar beneden aan de balkons vastgemaakt en onderling verbonden. Als laatste werd die slinger van klappers vanaf beneden aangestoken. Knallend vanaf de begane grond tot de negende verdieping luidde die het nieuwe jaar in. Daarna kregen wij nog iets warms te drinken en gingen we met een kruik in een geitenwollen sok, om onze voeten te warmen, weer naar bed.

61 keer bekeken

Geen reacties

Voeg je reactie toe