Migratie zit in het DNA van Amsterdam Nieuw-West en iedereen brengt zijn of haar eigen smakenpalet en eetgewoonten met zich mee. In het project ‘Smaken van Nieuw-West’ worden recepten en culinaire herinneringen van bewoners verzameld en gedeeld.
Dit is het culinair geheugen van Liesbeth Stricker die in 1950 werd geboren in een van de vele katholieke tuindersfamilies in de Sloterpolder. Zij deelt haar herinneringen en moeders recept: hachee met rode kool.
Liesbeth Stricker in haar keuken in Slotervaart. Foto: Sara Kerklaan.
Duitse katholieke tuinders in de Sloterpolder In de negentiende eeuw wandelde de overgrootvader van Liesbeth Stricker van Duitsland naar Amsterdam om werk te zoeken. Hij vond een tijdelijke baan in de polders rondom Amsterdam waar een levendige tuinbouwsector was ontstaan om de snel groeiende bevolking van de stad van voedsel te voorzien. Stricker was een van de vele katholieke Duitse seizoensarbeiders en sommige van deze ‘Hollandgänger’ ontmoetten een Nederlandse vrouw, trouwden en begonnen een bedrijf in Amsterdam. De grootvader van Stricker startte in 1898 een tuinderij in de Sloterpolder (nu Nieuw Sloten) waar Liesbeth later in een tienkoppig katholiek gezin zou opgroeien tussen de sla, andijvie, spinazie, postelein, selderie, peterselie, boerenkool en prei.
"Waar nu Nieuw Sloten ligt, was een enclave van katholieke tuinders", vertelt Liesbeth Stricker. Voor groente hoefde de tuindersfamilie niet naar de winkel. Als de vader van Stricker tussen het werk door thuis thee kwam drinken, vertelde haar moeder wat ze die avond wilde eten en dan haalde hij het uit de tuin. De familie Stricker at thuis vooral Hollandse pot: "Aardappel, seizoensgroente en twee keer in de week vlees: woensdag gehaktdag en op zondag. Omdat we van katholieke huize waren aten we op vrijdag vis: stoofaal, heerlijk!"
Nieuw-West in aanbouw
Liesbeth Stricker zag met eigen ogen hoe de polders en tuinderijen vanaf 1951 plaats moesten maken voor de bouw van de Westelijke Tuinsteden (Slotermeer, Geuzenveld, Slotervaart en Osdorp). Boodschappen deed de familie Stricker op het Hoofddorpplein in West totdat de eerste winkels aan de Johan Huizingalaan openden. In de jaren zestig verhuisde de familie naar de nieuwe tuinderij van Liesbeth’s vader aan de Plesmanlaan 130. In die tijd kwamen de bakker, melkboer en de visboer nog langs de deur. Stricker herinnert zich: "De bakker zette de kar bovenaan de Plesmanlaan, haalde de broden eruit die we nodig hadden, wikkelde die in een theedoek en liep zo de keuken in. Hij zorgde vaak dat hij er rond koffietijd was, want dan schonk mijn moeder ook een kopje voor hem in."
Luchtfoto van Osdorp, gezien naar het noordoosten. Links de Plesmanlaan, rechts tuinderijen aan de Geer Ban, 1973. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam/Dienst der Publieke Werken.
Eten buiten de deur
Uit eten gaan was een uitzondering in de jaren 1950 en 1960: eten en koken deed je thuis of je nam boterhammen mee. Zo herinnert Stricker zich de dagtochtjes die ze als kind met haar broertjes en zusjes maakte: "Wij gingen niet op vakantie omdat mijn vader in de tuinderij werkte in de zomer. We gingen wel met onze moeder dagjes weg: met de pont naar het Vliegenbos in Amsterdam Noord. En dan nam ze broodjes mee en dan gingen we daar spelen."
Een hele enkele keer ging de familie Stricker eten afhalen bij het eerste Chinese restaurant op de Pieter Calandlaan. "Dat was heel speciaal. Je had die plastic bakjes toen nog niet, dus dan had mijn moeder een weekendtas met een lege pan en die werd bij de Chinees gevuld. En wat hadden we dan? Nasi. Nu is dat een bijgerecht, maar toen was dat gewoon wat we aten. Thuis bakte mijn moeder dan nog een eitje voor eroverheen."
Liesbeth Stricker bladert in het Electro kookboek van haar moeder uit 1946. Foto: Sara Kerklaan.
Recept hachee met rode kool
Warme herinnering van Liesbeth Stricker: "Het hele gezin vond hachee lekker. Mijn moeder had een petroleumstelstelletje dat alleen werd gebruikt voor de rode kool. Dat stond dan de hele middag te pruttelen en zacht te worden. Die petroleum had een hele kenmerkende lucht: ik vond het geen nare geur."
Het petroleumstel waarmee de moeder van Liesbeth Stricker rode kool met appel maakte. Foto: Ria Stricker.
Ingrediënten hachee
750 gram runderriblappen
250 gram margarine
scheut azijn
5 grote uien
3 eetlepels bloem
3 laurierblaadjes
4 kruidnagels
Bereiding hachee
Snijd het vlees in blokjes van ongeveer 3 cm en bestrooi met peper en zout. Verhit in de braadpan 50 gram margarine en bak het vlees in 5 minuten rondom bruin. Zet het vuur laag en voeg de gesnipperde uien toe en laat het 5 minuten fruiten. Bestrooi het vlees met bloem en laat 3 minuten garen. Voeg de rest van de margarine en 300 ml water toe. Voeg azijn, laurierblaadjes en kruidnagels toe en breng aan de kook. Draai het vuur wat lager en stoof het vlees met de deksel op de pan in 2,5-3 uur gaar. Haal de deksel van de pan en laat de hachee tot de gewenste dikte inkoken.
Ingrediënten rode kool met appel
1 rode kool
3 zure appels
3 eetlepels appelstroop
2 dl water
1 el azijn
Zout en peper naar smaak
Eventueel wat maïzena
Bereiding rode kool met appel
Snijd de kool in vieren en verwijder de stronk. Snijd de kool in dunne reepjes en was dit in een zeef onder de kraan. Snijd de appels in stukken en verwijder de klokhuizen. Doe de ingrediënten in de pan en breng aan de kook. Zet de pan op het petroleumstel en laat de kool minimaal 4 uur stoven. Als er nog teveel vocht bij de kool zit kun je het binden met een lepeltje maïzena aangemaakt met water.
