Zelf trimt ze niet. “Veel te vermoeiend.” Maar hardlopers fascineren haar wel. Hoe ze lopen, de een atletisch, de ander keuvelend en weer een ander heel geconcentreerd of stram. Hijgend en soms lijdend bij het omhoog rennen, uitgelaten en opgelucht bij het afdalen. En ook hun outfit. Zittend in de berm maakte ze in 1983 foto’s van joggende mensen. Dat was het jaar dat ze de opdracht kreeg van De Meervaart, dat het vijfentwintigjarig bestaan van de Westelijke Tuinsteden vierde. Geteld vanaf 1958, toen ook Osdorp was voltooid. Ter gelegenheid van dat heuglijk feit werden zes BKR-kunstenaars (Beeldende Kunstenaars Regeling, een subsidieregeling van de overheid, red.) uitgenodigd om een kunstwerk te maken dat enkele maanden in de openbare ruimte zou worden geplaatst. De Trimmers hangen er nog – “Iedereen vond ze leuk, ze mochten blijven” - al is het inmiddels de derde versie. Armen, benen en zelfs hoofden van de vijfentwintig rennende dames en heren en één hond (in totaal werd deze vier keer gejat) bleken populair bij sommige mensen. De 12 millimeter multiplex poppen van 145 cm hoog werden bij de tweede versie in 1990 van 20 millimeter dik hout gemaakt. Dit jaar zijn ze in een nieuwer, stalen jasje teruggekeerd. In een moderner jasje ook. Van der Loo deed opnieuw onderzoek naar hardlopers en ontdekte de 21e-eeuwse wereld van de hightech gympen in alle kleuren en zelfs met licht en muziek.
Opfleuren
‘Sloterplastiek’ heette het project met de zes kunstenaars. Het was een grootse feestelijke manifestatie – geopend door toenmalig burgemeester Ed van Thijn – ter ere van het zilveren jubileum van de Westelijke Tuinsteden. Ook een tentoonstelling met een historisch overzicht was onderdeel van het vijfde lustrum. ‘Kunstobjecten leveren een vrolijke bijdrage aan het opfleuren van de Westelijke Tuinsteden’, vond De Meervaart, toen nog onder leiding van Erik Hannema. Vandaar de zes kunstwerken op diverse plaatsen; op de brug en onder andere ook in de Osdorpergracht, op het Osdorpplein en op het knooppunt van de Troelstralaan en de De Savornin Lohmanstraat. De opdracht luidde dat elk van de beeldende kunstwerken het karakter van de betreffende tuinstad in het licht van de 25-jarige geschiedenis tot uitdrukking moest brengen. Van der Loo ging met dit in haar achterhoofd rondrijden door de drie stadsdelen rond de Sloterplas.
In de berm
Vijfentwintig marmeren ringen in een spiraalvorm rond een boom, dat was haar eerste plan. Van der Loo (onder andere opgeleid in de marmergroeve Pietrasanta in Italië) werkt gewoonlijk met marmer en steen. Maar de bomen in de Westelijke Tuinsteden waren nog jong en dus wat iel. En dus ging ze weer op pad, ter inspiratie voor haar kunstwerk. “Ik liet het gewoon op me afkomen. Opeens zag ik die trimmers – toen heette het nog geen joggen – over de brug gaan. Steeds maar weer, achter elkaar door. Het was de tijd dat dat net een trend werd.” Om het idee dat toen op kwam borrelen uit te werken ging ze foto’s maken, zittend in de berm. “Ik heb heel wat gezwaaid naar rennende mensen.” En zo werd voor Martie van der Loo de brug het verbindingspunt van stadse gewoonten, in een park. En de standplaats van haar kunstwerk.
Chet Baker
Vijfentwintig verschillende figuren wilde ze in eerste instantie maken, maar dat zou een rommelig beeld opleveren. Van der Loo koos voor vijf verschillende figuren: twee mannen, twee vrouwen en een jongere in ook vijf verschillende stadia van een hardloopbeweging . Deze werden per setje vijf keer herhaald. En er was een hond bij. Pacha heet de hond, viervoeter van een vriendin van de kunstenares. In de nieuwe versie loopt Pacha de andere kant op. Een grapje van de kunstenares. Een nieuwe meelopende hond dient zich hierbij aan, de roodwitte Chet, van haarzelf. “Genoemd naar Chet Baker.”
De huidskleur van de trimmers is groen. Van der Loo: “Ik dacht aan de natuur, aan het bos en kwam uit op groen. Die kleur heeft mij ook altijd gefascineerd. Het is fris en vrolijk. Ach, eigenlijk heb ik er niet heel bewust voor gekozen. Groen kwam gewoon in me op. Die mensen rennen van het ene groene bosje naar het andere. Daarom, denk ik.” Ze hebben allemaal zwart haar. Van der Loo: “Ik had er een blondje tussen kunnen doen, ja. Maar dat vond ik optisch geen fraai idee.” De eerste versie doet bijna ouderwets aan. “Mooi, maar saai,” vindt ze. Waar de restanten van haar eerste en ook tweede Trimmers zijn gebleven is niet bekend. Niemand die zij kent weet waar ze nu zijn. Niet netjes, vindt ze. Immers, een kunstenaar moet op de hoogte zijn waar zijn kunst staat of ligt. Maar de allereerste versie, de dummies die tot de eerste trimmers op de brug hebben geleund, heeft ze nog in eigen bezit.
Flessen wijn
Moet ik me weer in die rare gymschoenen verdiepen, dacht ze in december vorig jaar toen de opdracht voor de nieuwe Trimmers kwam. Lachend: “Ik ben naar een sportzaak gegaan om daar foto’s te maken van wat nu in is. En ook ieder bezoek met gympen werd door mij aan een onderzoek onderworpen.” Dit voorjaar waren de nieuwe trimmers klaar om opgehangen te worden. Ging de kunstenares de eerste keer in 1983 nog met vrienden, broodjes en wat flessen wijn in haar Renault Rodeo zelf een dag op pad voor deze klus; dit keer werd ze professioneel geholpen door Senometaal, dat iedere trimmer had uitgezaagd en nu exact ophing waar Van der Loo ze bedoeld had. De weg eronder werd dit keer afgezet en iedere trimmer kwam op de vooraf uitgekozen plek in een van de 89 vakken van de brug. In een volgorde die ze vooraf in haar atelier met kleine trimmers op papier had bepaald. Ja, zo zag het er mooi uit. En zo werden ze opgehangen. In slechts twee uur tijd. Toeterende en zwaaiende voorbijgangers maakten duidelijk dat ze blij waren met de terugkeer van de trimmers. Van staal, dat wel en dat is maar goed ook. Want een vierde versie? Ze lacht. “Nee hoor, daar begin ik niet meer aan.”
Gepubliceerd: 7 september 2008
