Toren Mercatorplein 15

De toren? Vertel, vertel!

Eh, ja, de twee torens van Berlage aan het Mercatorplein - oorspronkelijk bedoeld als atelierwoningen. De toren aan de Mercatorstraat werd in de jaren zestig afgebroken wegens bouwvalligheid, maar de toren aan de Van Spilbergenstraat heeft tot begin jaren negentig ook daadwerkelijk onderdak geboden aan de creatievelingen in de stad. Daarna werd het een kantoor van de gemeente Amsterdam en omdat iedere verdieping daarbij rolstoeltoegankelijk moest zijn, bracht men er een lift in aan; die bijna de helft van het oorspronkelijke, toch al niet ruime vloeroppervlak in beslag neemt. Tegenwoordig biedt de toren krappe studio-units voor mensen met een ruime beurs (gemiddeld 1300 euro per maand voor 20 vierkante meter).

Wat is er met die toren?

Ik heb getracht met Lego de oorspronkelijke indeling te reconstrueren, dus zonder lift. Traplopen is beter voor de gezondheid.

Zie ook https://geheugenvanwest.amsterdam/page/33633/toren-mercatorplein & https://geheugenvanwest.amsterdam/page/34489/toren-mercatorplein-update-17-09-2021.

Wat dacht je van een bezoekje aan het stadsarchief?

Helaas, de oorspronkelijke bouwtekeningen zijn onvindbaar; zowel bij het stadsarchief als bij het architectenbureau dat de toren gerenoveerd heeft. Het stadsarchief is wel in het bezit van de woningkaarten waarop te zien is wie er wanneer gewoond heeft. Op deze wijze heb ik contact kunnen leggen met enkele voormalige bewoners, die zo vriendelijk waren mij in hun geheugen te laten graven. 

En wie waren er zo gek?

In het kader van privacy ga ik hier geen namen noemen. Bovendien zijn alle legobewoners en woninginterieuren aan mijn fantasie ontsproten. 

Ik kan wel zeggen dat ik gefascineerd ben door de bewoner van de eerste etage. Deze man heeft er van 1934 tot aan zijn dood in 1978 gewoond. Welke veranderingen heeft hij allemaal meegemaakt? De tweede wereldoorlog, de wederopbouw, de komst van de televisie, de jaren zestig met zijn jeugdcultuur, autoloze zondagen … Ik heb zijn woning daarom helemaal leeg gelaten met uitzondering van een klok, die de voortschrijdende tijd aangeeft - de enige constante in zijn leven…

Oh, en de hoogslaper op de vijfde was zo’n kenmerkend gezicht dat ik die ook in mijn toren heb aangebracht.

Nou, laat maar zien dan die toren!

Komt ie!

De toren is geheel opgetrokken uit lego, met uitzondering van de vier bovenste ramen (die ik 3D heb laten printen).

Het begint met de twee groene deuren met drie bovenramen. 

In het poortje bevindt zich tegenwoordig een glazen wand en de ingang. Oorspronkelijk was dat een stenen muur met drie ramen. 

De toren is opgebouwd uit op elkaar steunende bogen die het gewicht dragen, zoals dat ook in kerktorens gebruikelijk is. 

Deze bogen zijn natuurlijk ook terug te vinden in de legotoren.

Ik heb ervoor gekozen de boog boven de ramen in de voorgevel lager te monteren zodat je die van buitenaf kunt zien, omdat zo de klassieke torenbouw nog beter geaccentueerd wordt.

Hier enkele bewoners en hun interieur.

Ik heb de ramen aan de achterzijde groter gemaakt en van helder doorzichtige steen, zodat de trappen zichtbaar zijn van buitenaf.  

Tot slot, deze ladder en de vliering zijn waarschijnlijk fantasie en vooral een ode aan de afgebroken toren die aan de andere kant van het Mercatorplein stond (en inmiddels weer staat). Daar gaf het toegang tot de ruimte waarin het uurwerk van de klok stond.   

Leuk hoor. En wie ben jij ook alweer?

Ik ben Roger en ik ben opgegroeid en nog steeds woonachtig rond het Mercatorplein. Ik ben altijd door deze toren gefascineerd geweest. Ik heb geen idee waarom. Als tiener met een krantenwijk in de Van Spilbergenstraat stond ik al vaak de loop van de (oorspronkelijke) trappen te bestuderen. En toen ik vernam dat de toren volledig verbouwd zou worden en daarom al geheel onbewoond was, heb ik nog geprobeerd binnen te dringen - wat geen goed idee was met het politiebureau er pal naast.

Al eens psychische hulp overwogen?

Ik ben verder volstrekt normaal. Nee, echt! Maar ik kan wel een ander soort hulp gebruiken.

Vertel, vertel!

De volgende stap wordt het aanbrengen van het poortgebouw, waarin de dansschool van de familie Reijers zat. Je voelt hem al aankomen natuurlijk: wie kan mij informatie verschaffen over de oorspronkelijke indeling? (Want ook hierin zijn inmiddels woningen gebouwd.)

Ik zal hier een aparte entry voor maken op de site.

--------------------------------

We zijn van ver gekomen :-)