Dag witte kruis, welkom nieuw monument

Zondag 15 december jl. was het precies 75 jaar geleden dat drie mannen (Pieter Elias, Henk Verkuijl en Matthijs (Pa) Verkuijl) op die plek aan de Haarlemmerweg werden gefusilleerd door de Duitsers, omdat ze zich hadden ingezet voor onze vrijheid.

Goed, geen wit kruis dus meer. Maar als ik, voor het begin van de herdenking die zondag, over het nieuwe voetpad langs de nieuwe N200 loop, sta ik oog in oog met het nieuwe kruis.
Een waar monument, waar je niet zomaar aan voorbij loopt of fietst. In roestgekleurd (zgn. Corten) staal uitgezaagd staat onder het kruis de treffende spreuk: ‘zij brachten voor de vrijheid het grootste offer’. De drie staanders representeren de drie mannen.

De weg is afgezet voor de herdenking dus ik kan zonder op langsrazende auto’s te letten alvast enkele foto’s maken. De afzettingsbewaker met zijn bekende oranje hesje vraagt mij geïnteresseerd waar het monument eigenlijk voor is: ‘Wij worden vaak opgeroepen om verkeer te regelen of een afzetting te bewaken, maar vaak weten we helemaal niet wat het is dat bewaken’. Ik vertel hem het verhaal van de drie gefusilleerde mannen, dat dit precies 75 jaar geleden is gebeurd en dat om 15.00 de herdenking daarvan plaatsvindt. Geboeid luistert hij toe en bedankt me voor de uitleg.

Om 14.30 stromen de eerste uitgenodigden langs de inmiddels opgestelde koffie- en theewagen naar het monument waar vele klapstoelen klaar staan. Hoogwaardigheidsbekleders en familieleden van de drie mannen nemen ook hun plaatsen in op de stoelen waarop een papiertje ligt met hun naam. Een aantal papiertjes is met de inmiddels aantrekkende zuidwestenwind een stukje weggewaaid, maar worden door mensen van het herdenkingscomité snel weer teruggelegd. De eerste druppels vallen ook al (helaas, de buienradar gaf toch echt aan dat het regengebied langs Amsterdam zou trekken) en de zittingen van de klapstoeltjes worden ijlings met papieren zakdoekjes droog gewreven.

Klokslag 15.00 uur (het tijdstip van de fusillade in 1944) wordt na de taptoe 2 minuten stilte gehouden en het Wilhelmus klinkt vervolgens gedragen over de vernieuwde Haarlemmerweg.

De regendruppels van daarvoor nemen gestaag in hoeveelheid toe als een voor een de diverse sprekers (gedichten van kinderen van basisschool De Veerkracht, familie, locoburgemeesters van Amsterdam en Haarlemmermeer) hun bijdragen, verhalen en herinneringen met ons delen.
De wind en de regen nemen verder in guurheid toe en in een mum van tijd is er een dak van  opgestoken paraplu’s geformeerd.
Jammer voor de organisatie en de gasten, maar het past bij de herdenking van een oorlogsdaad tegen verzetsstrijders die nooit mag worden vergeten.

En vanaf nu zal ik dus tegen mensen die vragen waar ik woon zeggen: ‘aan de nieuwe N200, achter het monument voor P. Elias en vader en zoon Verkuijl’.