Lezing ‘Mobiele Tuintjes’, Sloterplasfestival 2010
Ik ben Simon Mulder en beheer samen met drie andere studenten een van de vier mobiele tuintjes in Geuzenveld. Graag wil ik u een en ander vertellen over dit project Het is door kunstenaarscollectief Cascoland opgezet, in samenwerking met o.a. woningcorporatie Stadgenoot en het Stadsdeel. Het doel is om meer groen in de buurt te brengen en de sociale samenhang in de buurt te verbeteren; daarnaast zijn de tuintjes zelf natuurlijk ook een kunstzinnig object.
Op 19 maart jongstleden werd op het veldje voor onze flat een uitnodigingsevenement gehouden met schragentafels waarop biologisch voedsel werd aangeboden en men zich kon inschrijven op het project. Dit hadden mijn vriendin en ik helaas gemist, maar de volgende dag liepen we toevallig langs toen daar een van de organisatoren zat; we hebben ons ter plekke gelijk ingeschreven.
Op zaterdag 10 april werden de sleutels van de tuintjes overgedragen aan de nieuwe tuiniers tijdens een gezamenlijke plantdag. De indeling was als volgt:
Tuintje 1: de familie Kaymak; Tuintje 2: de studenten Barry en Heleen en Simon en Nienke; Tuintje 3: Semiha Basavci en haar familie en Fatme Sari; Tuintje 4: mevrouw Hartman en haar buren, de familie Ates.
Een prima mix van de bewoners van deze buurt, al met al. Tijdens deze openingsdag mochten we planten uitkiezen en direct beginnen; we konden kiezen uit aardbeien, bonen, pompoen, courgette, komkommer en veldsla en de kruiden kervel, petersele, tijm, rozemarijn en dille. Wellicht was het iets te vroeg wegens de kou in april, maar we hebben goed ons best gedaan en de meeste plantjes leven nog.
Er zijn plantjes in grote emmers aan de zijkant van de wagen, in bakken in een houder in de wanden, en zelfs op de kop hangend in emmers die van het plafond hangen; want inderdaad, sommige plantjes groeien op hun kop, zoals tomaten en courgettes. Dit lijkt prima te werken en veel ruimte te besparen. Het tuintje staat op wielen en kan aan auto gekoppeld worden om te vervoeren, en het metalen raster waarmee het is opgebouwd maakt het veilig voor binnendringers.
Mijn vriendin en ik hebben ons ingeschreven omdat we geen ervaring met tuinieren hebben en het leuk vonden om het eens te te proberen; ook vonden we eten uit eigen tuin toch iets heel bijzonders; je hebt de planten zelf verzorgd, dat smaakt op een of andere manier lekkerder dan je groenten zomaar uit de supermarkt te halen. En natuurlijk is alles biologisch, zonder gif of kunstmest en zonder toevoegingen.
Nu wil ik iets vertellen over de buurt. Geuzenveld wordt vaak gezien als een lastige buurt, en inderdaad, er is wel een aantal problemen. Om deze op te lossen wordt er veel gesloopt en gerenoveerd, maar dit brengt de bewoners ook in onzekerheid over of ze hier kunnen blijven wonen of later wel terug kunnen keren. Er wonen veel verschillende nationaliteiten (Nederlands, Turks, Marokkaans, Surinaams, Pools) in Geuzenveld, die redelijk gescheiden leven. Het blok waar wij in wonen, is nog niet gerenoveerd en heeft heel verschillende soorten bewoners; immigranten en autochtonen, werklozen, gepensioneerden, kleine zelfstandigen, studenten en ook krakers. Daarnaast is er een jeugdhonk aan de overkant. De bewoners van de flat hebben weinig contact onderling; ze ondervinden vaak overlast van elkaar en er is weinig dialoog.
In het begin waren onze tuintjes dan ook vaak slachtoffer van vandalisme. Een van de tuintjes is, gelukkig nog voor de plantdag, omgegooid; na de plantdag werden sommige planten kapot gemaakt met stokken, door de spijlen van het tuintje heen, en de emmers aan het plafond werden losgehaakt, zodat de inhoud over de vloer viel. Het kostte veel moeite om alles op te ruimen en schade herstellen. Gelukkig hebben de organisatoren geholpen door de tuintjes aan elkaar vast te zetten, en de haken van de emmers te vervangen door dikke strengen ijzerdraad. Na een tijdje was de nieuwigheid eraf en stopte het vandalisme.
Hoewel het wat moeilijk is door de lastige buurt, is er toch samenwerking met andere tuiniers ontstaan; we delen het gemeenschappelijk gebruik en onderhoud van de keet waar alle materialen in staan, vullen de waterton die daarin staat gezamenlijk en komen elkaar natuurlijk regelmatig tegen bij de tuintjes.
Wij, de beheerders van het tuintje waar ik aan meedoe, zijn studenten die in een tijdelijke woning zitten. In een flat waarin je je buren niet kent is het lastig daar verandering in te brengen, en het feit dat we hier maar tijdelijk zitten maakt het niet makkelijker. Je klopt niet zomaar aan om kennis te maken. Door dit tuintjesproject komen we de buren regelmatig tegen en maken soms praatje. We hebben als eerste vooral de buurkinderen leren kennen, die minder gêne hebben dan ouders om aan te spreken. Ze komen nu zelfs aanbellen om te vragen of we samen plantjes waar gaan geven, en hebben ze overgebleven plantjes gegeven.
Wat het tuinieren zelf betreft, intussen hebben we al kruiden, veldsla en rucola kunnen oogsten, en deze smaakte zeer goed. Later deze zomer hopen we courgettes, aardbeien, bonen en komkommer te oogsten, en van de herfst pompoenen. Helaas zit het er na één seizoen waarschijnlijk op; de studenten uit de tijdelijke woningen moeten verhuizen, om dat de renovatie gaat beginnen, en na één seizoen is het de bedoeling dat de tuintjes ook naar elders gaan.
Natuurlijk willen we in ons nieuwe huis, hoewel het nog even lastig is om dat te vinden, graag doortuinieren; we hebben inmiddels ervaring opgedaan met tuinieren, we hebben bijvoorbeeld geleerd dat je de bloemen van rucola en dille ook kunt eten en dat die heel smakelijk zijn, maar dat je moet oppassen dat ze niet doorschieten. Daarnaast willen we doorgaan met eten uit eigen tuin omdat het gezond is, goedkoop, met liefde verzorgd en beter dan in de supermarkt. Een eigen tuintje kan, gezien de groenten die we in plaats van in de volle grond in bakken kweken, zelfs op het balkon of desnoods in de vensterbank met sommige groenten.
Voorlopig is het nog afwachten hoe de groenten en vruchten het doen, dus zullen we voor we aan verhuizing en voortzetting van deze tuintjes kunnen denken eerst nog flink de handen uit de mouwen moeten steken in de hoop op een overvloedige oogst.
Ten slotte een overweging: het zou zelfs kunnen dat deze zomer een hype aan het ontstaan is; ik zie overal in de supermarkten te oogsten planten voor in de tuin te koop, zoals bij Albert Heijn, waar men planten met ‘snoepkomkommertjes’ en ‘snoeppaprikaatjes’ kan verkrijgen, en zelfs mini-kasjes waarin biologische tomaten en pompoenen eerst veilig kunnen ontkiemen voordat ze de tuin in gaan. Dus mocht u interesse hebben naar aanleiding van deze tuintjes, haast u naar de winkel!