Zonder handelservaring maar mét handelstalent
Toen Arie en Trien, beiden afkomstig uit Noord-Hollandse boerenfamilies, eind jaren twintig van de vorige eeuw verkering kregen hadden ze allebei al jaren op de boerderij gewerkt. Niets was logischer om een eigen boerderij te beginnen.
De economische situatie was in die tijd echter dusdanig slecht dat er voor Arie en Trien geen geld, en ook geen fysieke ruimte, was voor een eigen plek. Een ‘eerbare’ verloving mocht in die tijd niet te lang duren. De ouders van het verloofde stel bedachten daarom een oplossing, zodat er getrouwd kon worden: Arie en Trien zouden zich in Amsterdam vestigen om daar een winkel in aardappelen, groenten en fruit te beginnen. Zonder enige handelservaring hebben ze zich,
voornamelijk met hard werken, door zuinig en sober te leven maar vooral door het handelstalent van Arie, decennialang weten te handhaven..
Zestien koninklijke meter
Bijna zestien “Koninklijke” meter aan zonen kregen Arie en Trien. Acht zonen achter elkaar, elk om en nabij twee meters lang. Met kop en schouders staken ze boven hun groenten uit; alle zonen hebben vanaf hun vroege jeugd meegewerkt in de zaak. Arie vroeg niet of ze van plan waren om verder te gaan leren, nee, hij ging er voetstoots van uit dat ze in de winkel kwamen. Slechts één zoon is het onderwijs ingegaan, de rest is -en daar hebben ze geen seconde spijt van gehad- in de voetsporen van Arie getreden. Uit die ene groentezaak aan de Jan van Galenstraat zijn verschillende “Koninklijke” detailhandelsbedrijven voortgekomen.
Eerlijke handel leverde profijt
Destijds handelde een groentezaak in aardappelen, bieten, koolsoorten en uien en ook in appels en peren. In de zomer kwamen daar sperziebonen, komkommers, aardbeien en kersen bij. Arie maakte zelf zijn eigen sperziebonen en snijbonen in vaten met zout in waarmee de klanten in de winter een stevige stamppot met witte bonen konden maken. Groenten werden dagelijks in de vroege ochtend ingekocht, eerst (tot 1934) op de markt bij de Marnixstraat, later bij de Centrale Markthallen aan de Jan van Galenstraat en in de jaren zestig kochten ze rechtstreeks op de veiling. Toen een van de zonen een leverancier aan een andere groenteboer veel hogere prijzen hoorde rekenen dan hij bij Arie deed, verklaarde Arie dat “omdat die ander zijn rekeningen niet op tijd betaald”. Eerlijke handel leverde profijt.
Klanten op de pof
De klantenkring van de familie de Koning was in het begin gemêleerd, de inkomensverschillen waren groot. Hoewel zelf katholiek kwamen mensen van alle gezindten hun groenten kopen. Aan de sjieke Admiraal de Ruijterweg woonden mensen met vrije beroepen zoals advocaten en hoogleraren, en in de Jan van Galenbuurt woonden de grotere gezinnen die soms helemaal geen geld hadden. Arie en Trien hadden een strikte afspraak met de kinderen; over klanten werd niet geroddeld.
Maar wanneer Arie in de crisisjaren wist dat iemand werkloos was geworden dan mochten ze op de pof kopen. Dat bedrag schreef hij vervolgens niet op om hun schuld niet op te laten lopen.
Veranderend aanbod van groenten
In de loop der jaren werd het winterse groenteaanbod ruimer. In de jaren dertig kwamen de blikgroenten in zwang en na de oorlogsjaren schafte Arie, hoewel conservatief met investeringen, zich toch een diepvries aan. Op deze manier konden zijn klanten ook in de winter zomerse groenten kopen. In de jaren tachtig, toen zijn zonen het bedrijf alweer jaren hadden overgenomen, werden groente en fruit van over de hele wereld afkomstig, verkocht. Daarnaast verkochten ze kant en klare salades en maaltijden. Tot op hoge leeftijd kwam Arie naar de winkel om zijn zonen te helpen met het schoonmaken van groenten voor deze salades.
Veranderende samenstelling van bevolking en middenstand
De buurt veranderde. Als eerste vertrokken de rijkere mensen naar plekken als Aardenhout en het Gooi, later verdwenen de Nederlandse gezinnen naar groeigemeenten zoals Purmerend, Heerhugowaard, Lelystad en Almere. Met hen verdwenen de Nederlandse winkeliers. In de plaats daarvan kwamen daar studenten en allochtonen in de buurt wonen, en allochtone familiebedrijven en het grootwinkelbedrijf openden nieuwe winkels in de stad.
Toen de familie de Koning hun groentezaak aan de Jan van Galenstraat sloot waren zij een van de weinige overgebleven Nederlandse zelfstandige winkeliers.
Familiebedrijf de Koning leeft voort
Met het sluiten van de groentezaak aan de Jan van Galenstraat is er echter geen eind gekomen aan het familiebedrijf van de Koning. Tot op heden is er een rechtstreekse lijn met een andere Amsterdamse onderneming. Kleinzoon Michiel de Koning runt nog altijd een grote supermarkt in de Westerstraat. De zonen van Arie zijn inmiddels allemaal, na een leven van vroeg opstaan en hard werken, gestopt met de ambulante handel.
Zeker is dat menig Amsterdammer groot geworden is met groente van de Koning.
Met dank aan Jan en Vera de Koning uit Noordwijk en Wim de Koning uit Landsmeer
