Mijn jeugd in de Jan van Galenbuurt

Verteller: Jan Brouwers
Auteur: Jan Brouwers
7 Fans
Bos en Lommer
Oude Jan van Galenbad aan de Jan van Galenstraat Foto: 1967, Beeldbank Stadsarchief gemeente Amsterdam

Oude Jan van Galenbad aan de Jan van Galenstraat Foto: 1967, Beeldbank Stadsarchief gemeente Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

Ik ben geboren in 1937 en woonde tot 1958 in de Torresstraat in Amsterdam Oud-West. Wat ik me daar van herinner is dat voor mij Oud-West ophield bij het Jan van Galenzwembad.
Daar achter was het alleen maar land, land en nog eens land met daar achter de ringdijk waar in de oorlog schuilkelders door de Duitsers waren gebouwd.

Na de oorlog waren dat voor ons perfecte speelplaatsen waar we de bunkers als speelplaats gebruikten oftewel hutten van maakten.
Het materiaal voor die hutten versierden we bij de firma De Baat die op dat land een aannemersbedrijf had en waar hij ook zijn opslag had van zijn materialen die wij nodig hadden voor onze bouw van de hutten, zoals golfplaten en hout.
Als de hut klaar was, versierden we een oude koekenpan, waarmee we op een vuurtje aardappelen piepten of groene erwten bakten. Dat heette in de volksmond Okkies. Als daar een bruin kantje aan zat was dat voor ons een lekkernij!

Daarna was het voetballen op het land, meestal straat tegen straat zoals de Torresstraat tegen de Mercatorstraat en na afloop was het altijd knokken want degene die verloren had pikte dat niet want dan was er natuurlijk vals gespeeld.

Ook was er op de hoogte van het zwembad een boerderij die toebehoorde aan opa Van den Broek, vader van Dirk van den Broek die als eerste in Nederland een zelfbedieningswinkel opende op het Mercatorplein. Op die boerderij waren we dagelijks te vinden want we mochten helpen de koeien melken oftewel de spenen nat maken voor dat ze gemolken werden.

Zomers gingen we bijna iedere dag naar het Jan van Galenbad. Dat was wel een probleem ten aanzien van het entreegeld want wij waren thuis met z’n negenen dus was er geen geld om de entree te betalen, zo arm waren we.
Maar niet getreurd het hek om het zwembad was niet zo hoog dus daar klommen we overheen.
Het zwemmen heb ik geleerd door bij het diepe van het ene trappetje in de hoek naar het andere trappetje te duiken want ook voor zwemles was geen geld.
Wat wij ook leuk vonden was in het zwembad stiekem naar het damesbad gaan want in die tijd mochten de heren niet in het damesbad zwemmen. De dames mochten wel in het herenbad mits ze een badmuts op hadden, lekker ouderwets hè.

In die periode hadden we ook nog echte winters want je had zo maar twee tot drie maanden een dik pak sneeuw liggen waar wij weer echte hutten van maakten. Deze bleven echt zo’n drie tot vier weken staan. En dan was het natuurlijk schaatsen geblazen. De start was bij de oude vijver in het Jan van Galenpark en vandaar uit schaatsend door de boerenslootjes naar de Orteliuskade enz.
Vraag me niet wat voor schaatsen ik had. Ik weet wel dat het twee linkse waren met als veters twee touwtjes en zo bot als jeweetwel!!!!

Ondanks de armoe vlak na de oorlog durf ik toch te stellen dat we een fijne jeugd hebben
gehad en kan ik op een avontuurlijke tijd terug kijken.
Onze activiteiten op straat bestonden uit putten (voetballen), rondjeslopen (slagbal) en
Bok Bok Berry. Dat laatste was met twee groepen van vier man, met één man als kussen met de rug tegen de muur. Dan moesten de drie overigen gebukt achter elkaar tegen het kussen gaan staan en de tegenpartij moest er dan opspringen zover mogelijk naar voren springen totdat de gebukte mensen doorzakten. Dat was altijd lachen. Ook huurden we op het Magelhaensplein van die kinderfietsjes voor een kwartje per uur en daarmee hielden we straatracen.
Dus resumerend: mijn jeugd in de Jan van Galenbuurt is ondanks de armoe toch leuk geweest. We verveelden ons nooit, waren altijd op staat te vinden en vermaakten ons altijd.

Gepubliceerd: 12 februari 2008


Lees ook de andere verhalen in de rubriek Senioren bouwen aan digitaal geheugen.

Dit is een verhaal geschreven tijdens de cursus 'Senioren Amsterdam-West bouwen aan digitaal geheugen', een samenwerkingsproject van Eigenwijks, Computerwijk en het Geheugen van West. Mogelijk gemaakt door het Oranjefonds (subsidie) en Movisie (ondersteuning).

Alle rechten voorbehouden

4345 keer bekeken

12 reacties

Voeg je reactie toe
Angelique van der Pol

project Oorlog in mijn Buurt

Ik ben projectleider in Amsterdam West voor Oorlog in mijn Buurt. Bij dit educatieve project worden ouderen over hun oorlogsverhalen geïnterviewd door kinderen. De kinderen gaan deze verhalen dan presenteren. Ik ben op zoek naar mensen die rond de oorlogsjaren in Amsterdam West, met name de Baarsjes of Westerpark, hebben gewoon en die mee willen werken door hun verhaal door te vertellen.

Denise Verwindt

de torresstraat

ik woonde op torresstraat 51 3 hoog dit was in de jaren eind 60 en 70 ik had een geweldige kamer boven in het torentje,mijn vader heeft de hele bovenverdieping verbouwd. onder ons was de motor zaak en aan de overkant de baaker,ik zat op de jan evertsenschool, vriendinnetjes in de straat waren Irma de Vries,Gina Eikel, Marianne de Heer,Monique de blieck, mieke Klaverstein,ik kijk met veel plezier terug op mijn jeugd in de Torresstraat en ga wel eens terug altijd weer met tranen in mn ogen.

Corry van Koot - Harms

Re: Dirk van den Broek

Nico Jansen:
Ik ben geboren in de Bartholomeus Diazsstraat nr 56 in april 1944.
Bij de Orteliuskade hield Amsterdam op, het weiland lag lager dan de bebouwing. Daar bevond zich ook de boerderij van van den Broek zoon Dirk vente de verse melk reekstreeks van de boerderij uit in de wijk. Dirk begon wel degelijk eerst op het Mercatorplein met een zuivelwinkel die later de supermarkt werd.

Wat leuk dit te lezen mijn opa en oma woonde op no. 48 3 hoog Familie de Boer. mijn opa was bakker van beroep.Woonde er tot 1970 later op no. 54 huis???
Met hun zoon Dirk die lag in het sanatorium. En hun dochter Dien, die had verkering met Wim Harms. ( mijn papa en mama)Woonde schuin aan de overkant. Met moeder en 2 zussen Annie en Miep. Boven der broer Familie Wagenaar.
groetjes Corry van Koot-Harms

Joop de Waart

Ortelius straat

Hallo Mokum
Ik ben op de Overtoom geboren in 1935 en kwam in '37 te wonen in de Ortelius str. tussen de J.v Galen en J.Evertsen str. Ons block was maar half afgebouwd en het werk lag stil vanwege de komende oorlog. Ik woon nu in Melbourne Australia en kwam te weten over het geheugen van West en vind het leuk om de verhalen over mijn jeugd tijd in die omgeving te lezen. Het komt mij allemaal weer helder voor, we keken van onze derde verdieping direct over ( Orteliuskade bestond nog niet ) de wielanden D.v/d Broek, heb nog een foto van zijn boerderij, J.v Galen bad en de ringdijk. Ik ging naar de Jan Evertsen school in '42 dat al gauw werd bezet door het Duitse leger en werd over geplaats naar het Magalans plein tot aan het einde van de oorlog. Wie kan zich het volgende herinneren, de honger dreef de mens waar er maar voedsel te vinden was. Het gevolg was de groente velden bij de ringdijk werden s'nachts door vele bezocht. Daar ik vanuit m'n bed dat tevreel zag afspelen die lui al slootje springend naar de kade zag aankomen. Dat werd al gauw verraden en de moffen lagen later al vroeg achter de bermen op de kade geweer in aanslag. Vele werden opgepakt en ik heb er ook lui zien sneuvelen. Later werd er met kaars licht geseint als de whermacht aanwezig was en ook dat werd de kop ingedrukt. Ja dat was een harde tijd ook daar we zelf in de familie ook in de zwarte handel zaten waar over ik gelukkig maar weinig wist. Net na de oorlog en bevrijding hebben we nog de NSBers uitgeleide gedaan met een menigte in grote optocht door de J. Evertsen str. Bij de Witte de Wit str werden we door een of andere gewapende knok ploeg, weet echter niet meer wie dat waren, uiteen geslagen en we vlogen bij mensen in huis die ons inlieten.
Ik mag wel zeggen dat na die tijd we als tien jarige een mentaliteit hadden van eern 15 jarige. Straat arm als de rest van de buurt kwam er weer orde en opbouw. Mijn school tijd een lijdens weg ( meester Walree had harde handen ) wie herinnerd die man nog. Na m'n zevende leerjaar VGLO Jan Mayen school begon ik pas te bloeien en met plezier.
De Torre str verhalen, ja net na de oorlog ben het jaar vergeten, wij als herrie schoppers hadden de moed om van een balcon over een hek af te springen op het gras veld van de kerk. Het was het eerste huis kerk zijde met een hoge stenen trap. Die bewuste morgen ik kwam net aanzetten en een klas genoot Ko Pijpen had de sprong niet gehaald en op de scherpe punten van hek gevallen en kort daarna overleed. Dat is me altijd bij gebleven, zijn zuster was Martha Pijpen.
Jaren later in 1975 terug in Holland we waren op een bus toer in Oostenrijk en gedurende de reis dacht iemand te herkennen en laat het nu een broer te zijn van een klas genoot (naam helaas vergeten) ja een kleine wereld. En zo heb ik nog vele herinneringen aan die tijd en het zal me niet verbazen als de lezer ook meer kan aanvullen Groeten Joop de Waart

Hans Bot

Dirk v/d Broek

In de Hudsonstraat heeft D.v/d Broek een kleine melkzaak gehad.Was een smalle winkel geklemd tussen een woonhuis en bakker Bold(t)
Op het Mercatorplein onder de luifel had v/d Broek een kruidenierszaak
waar hij als eerste in Nederland met een zelfbedienings winkel begon met
de boodschappen wagentjes.Heb veel geholpen op de boerderij van v/d Broek
en volgens mij hadden ze nog een melkzaak in de Jan van Galenstraat vlak bij de Hallen theater.Was ook altijd een grote kermis daar tegenover de markthallen.Kom zelf uit de Hudsonstraat (1939 t/m 1959) en heb daar een
fijne tijd gehad.Vrienden in die tijd Turkenburg-Groeneweg-Jansen- de Lange
Waals-Schouten etc-etc.Zaten ook veel na de Zondagsmis in de Augustineskerk
bij de snackbar van v/d Berg wat voordien een kruidenier was.Zat tegenover
kleermaker Dop de man met de krukken.
gr.Hans Bot

Jan.Brouwers

Mijn jeugd in de Jan van Galen Buurt

Reactie van J.Brouwers
heb me misschien vergist dat Dirk geen supermarkt was maar was zeker
de eerste zelfbediening van Amsterdam sorry voor dit late bericht.
maar werd sinds vandaag in kennis gesteld van deze site.
Zou graag het email adres van Joop de Bree weten.

Conny van IJLL (1959)

Jan van Galenbad ca 1969

Na 4 uur 's middags kon je voor 10 cent naar het Jan van Galenbad. Op hele warme dagen vroeg de juf op school wie er gingen zwemmen want dan mocht je eerder naar huis zodat je om 4 uur bij het zwembad kon zijn. Vanaf 4 uur was de entree maar 10 cent, de cassieres hielden zich hier niet echt strikt aan, dus des te eerder je er was des te beter, het was vanaf de Bestevaer buurt best nog wel ver lopen voor een 10 jarige. Ook toen was er nog steeds sprake van een dames en een herenbad. De dames mochten wel in het herenbad zwemmen, maar omgekeerd niet. Vreemd genoeg was het herenbad verwarmd. In de kiosk verkochten ze heerlijke dennenkoeken, volgens mij bestaan die niet meer. Niet alleen het Jan van Galenbad had een dames en een herenbad, ook het De Mirandabad in Zuid had dat.

Nico Jansen

Dirk van den Broek

Ik ben geboren in de Bartholomeus Diazsstraat nr 56 in april 1944.
Bij de Orteliuskade hield Amsterdam op, het weiland lag lager dan de bebouwing. Daar bevond zich ook de boerderij van van den Broek zoon Dirk vente de verse melk reekstreeks van de boerderij uit in de wijk. Dirk begon wel degelijk eerst op het Mercatorplein met een zuivelwinkel die later de supermarkt werd.

Anna

Torresstraat

Afgelopen zaterdag ben ik met mijn man, op zoektocht gegaan in Amsterdam, onder andere op zoek naar de Torresstraat, de straat waar mijn opa voor en begin tijdens de oorlog heeft gewoond. Verhalen kan hij niet vertellen zijn verleden doet hem te veel pijn, en nu, nu hij ongeneeselijk ziek is en niet lang meer zal leven, blijven er vragen, niet alleen van mij maar ook van zijn kinderen waar onder mijn vader, hij weet niets of heel weinig van zijn vaders jeugd. Daarom zijn wij de zoektocht begonnen, archiefen doorgespit, adressen opgezocht en achterhaald. En zaterdag stonden we er dan, huizen vertellen veel, maar niet de herringeringen, en daarom ben ik zo blij dat ik nu deze site gevonden heb, met de herringeringen van mensen, misschien wel de meest alle daagse dingen, die voor ons, als (klein)kinderen zoveel waarde hebben.
en nog vele generaties hierna.

Joop de Bree

De Torresstraat

De Torresstraat zoals Jan hem beschrijft ken ik hem ook.Jan maakt het een beetje mooier dan het was. Ik ken Jan heel goed want hij was mijn buurjongen. Hij woonde op nr.51
2 hoog, en ik woonde op 49 1 hoog. maar het was niet alleen met voetballen dat er tegen de Mercatorstraat werd gevochten, ook na het sneeuwhutten bouwen was het 'matten' geblazen. Ik heb het lidteken van zo'n ontmoeting nog op mijn kop zitten. Maar we deden ook leuke dingen natuurlijk. Ik ben het met Mr Veenboer eens dat Dirk niet zijn eerste supermarkt op het plein had, daar had hij een smalle winkel die vrij diep was maar geen supermarkt. Wat ik van Jan geleerd heb is roken, ik doe het nog steeds, ik heb dus een goede leermeester gehad. Het was een mooi buurtje. Wat ik heel erg vind is: Ik ben een tijd geleden er nog eens geweest, toen ik voor "mijn" deur stond kwamen er een stel Marokaanse jongens aan en die vroegen mij wat ik in HUN straat moest, ik ben in de auto gestapt en ben maar weg gereden, het deed pijn.
Groeten Joop de Bree

Kees Zijp

Jan van Galenbad

Mijn vader was badmeester in het zwembad in de jaren 60. Oom Martin heette hij. Verder was er een Oom Nelis die uit de jordaan kwam en heel mooi Jordanese liedjes kon zingen. Een ome Jan Gobits die ook dansleraar was. Ik heb van mijn vader zwemles gehad in het onverwarmde zwemwater met zo's haak in je nek. Je had toen nog warme zomers en ik moest met tramlijn 7 vanaf de Wibautstraat naar het Mercatorplein rijden want wij woonden in de Transvaalbuurt in oost. Maar dat vonden we niet erg. Op het grasveld heb ik van de zon genoten en van de mooie meisjes. Vera van Selst woonde eerst in Oost in de Lanig'snekstraat en is later verhuisd naar West. Ook zat ik op de Calvijnschool onderwijs voor LEAO, Lager Economisch en Administratief Onderswijs. De school stond in de Crijnsenstraat. Het was een leuke tijd. Zelf heb ik ook verhalen geschreven op de site Geheugen van Oost. Tik bij zoek Zijp in en je vind ze. Geheugen van West is net zo's mooie site om je geheugen op te frissen.
Met vriendelijke groeten Kees Zijp

PIET VEENBOER

JAN VAN GALENBAD

Ik ben nu 69 jaar, maar kan me het Jan van Galenbad nog zeer goed herinneren. Wij kregen op school al zwemles van onze gymnastiekleraar Uppink in mei. Het water was toen nog steenkoud, dus plezier(?). Natuurlijk niet!! Maar ja, wat doe je! Gaan, want het moest van pa. Wij gingen liever naar het Sportfondsenbad in de Pieter van de Doesstraat, want dat was overdekt!
Over Dirk van de Broek zijn ook vele verhalen de ronde gegaan.Ik ben van mening, dat zijn eerste supermarkt niet op het Mercatorplein was, maar in de HUDSONSTRAAT naast bakkerij BOLT. Wij woonden op het Columbusplein nr 44 en hadden talloze buurjongens en -meisjes. Er was een prachtige speeltuin op het plein gevestigd.Hij is er nog steeds en ook nog-qua apparaten- aangepast aan de eisen der tijd. Volgende keer meer!!