Hij was erbij, 5 april 1963, de allereerste marktdag op Plein ’40-’45. Vier dagen eerder werd de jonge Karel Smit aangenomen door Jan van den Broek die in de ervaren marktkoopmanszoon een goede rechterhand zag. Immers, Van den Broek had ervaring als zakenman – als handelaar in huisbrandolie met een bedrijf aan de Spaarndammerdijk dat in 1963 moest wijken voor stadsuitbreidingsplannen - maar stapte blanco de wereld van de marktexploitatie in. Van den Broek kreeg een pand aan de Willem Kraanstraat aangeboden, míts hij daarnaast ook de exploitatie van de markt ter hand zou nemen. En dat deed hij.
Gasbel
Die beslissing bleek achteraf een hele juiste te zijn. Toen in Slochteren de gasbel gevonden werd, stortte de oliehandel in één klap in. Jan van den Broek werd gedwongen uit te kijken naar een andere bestemming voor zijn pand aan de Willem Kraanstraat. Dat werd het autobandenservicebedrijf, dat hij van 1967 tot 1989 runde en dat eind jaren negentig werd gesloopt vanwege de vernieuwingen op en rond het plein.
Spil
Het vijfenveertigjarig bestaan van ‘zijn’ plein heeft Jan van den Broek niet meer mogen meemaken. Karel Smit – door Van den Broek omschreven als “de spil waar de markt om draait” – herinnert de grote baas nog goed. “Hij was goed voor me. Ik heb altijd met respect naar deze ondernemer pur sang gekeken.” Een anekdote van het eerste uur: hoe ondernemer Van den Broek eigen ontworpen marktkramen had laten maken, die bij de opbouw niet bleken te passen. Smit: “Stond ik daar daags voor de feestelijke opening de palen op maat te zagen!” En ook: hoe de bloemenman zijn vergunning niet op tijd binnenhaalde en zijn marktplaats veilig stelde door er tijdelijk vishengels te gaan verkopen.
Geen eigen jubileum: "Het is goed zo."
Sinds een jaar is de markt van Karel en zoon Barry. Behalve een facelift (de marktkramen zijn van nieuwe zeilen voorzien) veranderde dat voor Smit verder niets. “Ik doe nog steeds hetzelfde werk. Om zes uur worden de kramen neergezet en opgebouwd.” Ook reparaties en alle aanverwante zaken rondom de markt en de kramen behoren tot hun takenpakket. Dat de markt nu feest viert, vindt hij prachtig, maar zijn eigen jubileum laat hij stilletjes voorbij gaan. “Het is goed zo.”
Lege vlakte
Dit jaar zijn er volop festiviteiten op het plein vanwege het jubileum. In 1963 was er geen kermis of loterij: “De markt was een attractie op zich.” Hij herinnert zich de lege vlakte waar de markt stond - de huidige bebouwing rondom de markt was nog niet gebouwd. In een groot grasland met verder niets. In de verte de woonblokken. Hij herinnert zich de drukte op de markt, de mensen van toen, maar ook de vele ups en downs, onder andere tien jaar geleden toen de markt vanwege de vernieuwingen twee jaar langs de omliggende lanen werd geplaatst. De markt zit weer in de lift, het kan nog beter, en dat stemt hem goed. Komende week gaat Karel Smit genieten van zijn jarige markt.
Gepubliceerd: 17 april 2008