Zeil en kokoslopers in de Wigbolt

Geur

Hoi Toos;
Niks geen sorry hoor, dat je er met "mijn"stukje van door zou gaan. Ik ben heel blij dat ik nu weet dat hte tenminste gelezen wordt IK lees met net zoveel plezier alle reakties.

(met dank aan mijn zoon Piet die de redactie van de stukjes doet)

Kookwas in de laagbouw

Hallo Toos

De witte was werd beneden in de keuken uitgekookt en uit de ketel in een teil gedaan. Hup naar boven en daar maar uitwringen. Daarna weer naar beneden en dan buiten ophangen (met mooi weer) of anders boven aan de deur en in de gang en overal waar maar een rek overheen kon. Wij hadden ook bovenlakens die na een week onderlakens werden enz. We hadden wollen dekens en dat was dus wel nodig ook want s'winters stonden de ijsbloemen op alle ramen en ik lag altijd aan mijn deken te plukken. Toen ik op mezelf ging wonen heb ik de deken meegekregen maar hij was zo kaal geworden dat mijn moeder nog een extra deken meegegeven heeft. Ik heb er nog een paar jaar mee gedaan en toen we van een halve woning op de Wittenkade naar de Nic. Beetsstraat gingen verhuizen hadden we een aparte slaapkamer en hebben we een tweepersoons bed ( de zgn. spartelbak) gekocht en een dekbed met overtrekken. (heerlijk)

Lavet: Wilma

sssssssssst als je het niet verder verteld ;>) ...,
ja het zijn mijn goede vrienden Jan en Piet Visser, inmiddels ook goede 50-ers.
Ik heb deze foto van Piet gekregen een tesamen met nog wat andere jeugdfoto's uit zijn archief een jaartje terug ongeveer.
Piet kennende weet ik dat hij geen bezwaar heeft tegen het gebruik ervan bij dit stukje van mijn vader.

Lavet

Uit nieuwsgierigheid: zijn dat Jan en Piet Visser in het lavet?

Bovenlaken naar onder!

Hoi Toos,

Grappig: ik was vanavond voor het eerst bij iemand op bezoek: een dame van bijna 74 jaar, en wat lag daar op de wastafel? Een stuk sunlightzeep.... Zij vertelde dat ze dat nog steeds gebruikt om zichzelf mee te wassen. Blijkbaar is het dus nog gewoon te koop.
Wat de lakens betreft: zelf ben ik - en dat zal hoogst waarschijnlijk onder invloed of in navolging van Jo (onze moeder) zijn - nooit aan hoeslakens begonnen. Bij mij is het dus nog steeds dat het bovenlaken na een week onderlaken wordt, en het onderlaken de was ingaat. Hetzelfde geldt voor de slopen.

Groet, Channah

Geur

Wij hadden ook een wasketel en op zondagavond moest er alvast een stuk sunlichtzeep (zo spraken we het uit) geraspt worden voor in de wasketel zodat die ketel op maandagochtend al vroeg met de kookwas op het gasfornuis gekookt kon worden. Net als Wilma vergeet ik die geur van mijn leven niet meer. Het blauwsel was om de was witter te laten lijken.
Hoe deden jullie dat trouwens in de "laagbouw"? Het lijkt mij geen doen om die ketel met dat kokendhete water en wasgoed naar boven te dragen, in de Jelte was dat maar een klein stukje.
Ik denk dat mijn moeder zo rond 1974 haar eerste wasautomaat kocht en zij vond het ook wennen om niet alle was achter elkaar weg te werken. Maar wel een gemak! Zij had ook spijt dat zij er niet eerder aan begonnen was!

Nu we het toch over wassen hebben: (sorry Barteld, we gaan met je stukje aan de haal! De foto van het lavet maakt ook zoveel los) mijn moeder was ook gewend om bij het bedden verschonen het onderlaken in de was te doen en het bovenlaken als onderlaken te gebruiken, toen de hoeslakens in de mode kwamen als onderlaken vond ze het wel een hele omschakeling om dan maar de bedden eens in de 14 dagen helemaal te verschonen.

Het huishouden was toen echt wel een klus, ben blij met ons comfort!

Groetjes,
Toos

was

Hoi Wilma

Ja zeker herinner ik me nog het "zakje blauw" en die geur van de kookwas vergeet ik ook nooit meer. Mijn moeder vond het vreselijk dat je met de wasautomaat niet in één dag de hele was kon doen en heeft erg moeten wennen aan het andere ritme van het wasgebeuren. In de lavetperiode was mijn moeder dinsdagmiddags altijd nog aan het strijken als we uit school kwamen en stond er op het aanrecht voor iedereen een beker thee en een biscuitje klaar. We moesten heel voorzichtig door de keukendeur lopen om de strijkbout te ontwijken. We hebben het tegenwoordig toch een stuk makkelijker met al die onkreukbare stofjes en de strijkplanken en bouten zijn ook wel zeer verbeterd.

Groetekes van Marie-Anja

Lavet

Zoals Toos al schrijft kan ook ik de geluiden van maandag-wasdag me nog goed voor de geest halen.
Als ik mijn ogen dicht doe "ruik" ik zelfs nog de geuren van het zeepwater.
Wat een klus om die was, toch grotendeels, met de hand te moeten doen. (Kennen jullie het "dotje blauw nog?)
Mijn moeder was 1 van de laatste in Nederland om een nieuwerwetse wasmachine aan te schaffen. Ook zij kon zich niet voorstellen dat de was echt schoon zou worden.
Na de eerste was in de nieuwe wasmachine was ze echt stomverbaasd dat het toch echt schoon was!
Toen had ze spijt dat ze niet jaren eerder zo'n machine aangeschaft had.

lavet

Hallo Geuzensenioortjes

Inderdaad heb ik in de Jacob Cabeliau de was door de wringer gezwengeld en volgens mij had mijn moeder in de Wigbolt ook nog een wringer aan de rand van het lavet. Wij hadden later een losse centrifuge. Mijn moeder hield niet van moderne snufjes en het heeft heel lang geduurd voor er een echte wasmachine kwam. De centrifuge van het huis herinner ik me niet maar ik was veertien toen ik in de Wigbolt kwam wonen dus misschien was die centrifuge niet meer in gebruik. Wij hadden ook een straalkacheltje in de badcel (ik zeg ook nog gewoon badcel) in de Wigbolt en dat was wel nodig ook want je bevroor zowat onder dat dunne straaltje van de douche. Mijn moeder had ook nog een grote ijzeren pan waar de kookwas in ging en ondanks de wasautomaat ging de witte was nog heel lang in de ketel want mijn moeder vond dat de was toch schoner werd als hij werd uitgekookt. Dat was een heel werk en ik zie mijn moeder nog met een houten stok in die wasketel roeren. Ze tilde die zware ketel ook nog van het fornuis op een petroleumstel. Ik weet nog dat mijn vader zei dat ze dat niet meer moest doen en dat er niet voor niets een wasautomaat aangeschaft was.

Sorry.....

Sorry Pieter en anonieme schrijver. ik had er even niet aan gedacht dat niet iedereen aan de standaardmaten, waarop onze badcellen zijn gebaseerd, voldoet.

Wringer

Hoi Pieter en Marie Anja,

Zou het misschien zo kunnen zijn dat jullie moeders de wringer vanuit het vorige huis meegenomen hadden? Het Oosten was echt niet zo scheutig.
Toen ik als gezinsverzorgster begin jaren zeventig wel eens in Geuzenveld werkte kwam ik zo`n wringer soms tegen, er moest dan een teil met water naast het lavet gezet worden waar dan het wasgoed, na door de wringer gehaald te zijn, zo in viel om gespoeld te worden. Het hete sop liep zodoende terug in het lavet en je kon gelijk al de eerste keer spoelen. Mijn moeder gebruikte hiervoor de centrifuge, het emmertje met opgevangen sop gooide zij weer in het lavet. In de "laagbouw"was de badcel boven, dus best lastig als je kleine kinderen beneden waren. Er werd ook gebruik gemaakt van een soort knijpstok (wit uitgeslagen van wasmiddel en heet water) om het wasgoed uit het hete sop te halen. Wat een rotklus was dat wassen toch, lavet of niet!!!!

Groeten van Toos

nou.... nou

Bij mij ligt het iets anders.... mijn omvang is van dien aard dat er
kleine satelieten om me heen zweven... laatstelijk ontdekte ik zelfs een maantje :>) hahaha... dus vorige spreker die mij goed kent heeft inderdaad gelijk... ik kom er niet (meer) met een omtrek van 1.50 vierkante meter

Nou.......

Het gedeelte in mijn badCEL waar ik mij douche is 0,90 x 0,90, dus alleen douchen lukt zelfs op een kleiner oppervlak. ;-)

Douche

1.50 x 1.50 zou nu niet meer gaan Pieter

Douche

Hoi Pieter,

De douche boven onze centrifuge kon zo gedraaid worden dat je naast het lavetgebeuren kon staan. Helaas liep het water erg slecht weg, zodat wij gesommeerd werden om op die centrifugedeksel (voorzichtig, voorzichtig!) te zitten. Inderdaad was het een superzuinige waterbesparende douchekop die de woningbouwvereniging (Het Oosten) had laten plaatsen. Onze badcel was overigens zeer merkwaardig: hij bestond uit een smal gangetje naast het trapgat naar de benedenslaapkamers, en daarna een verbreding links voor het lavet. Daarachter was nog een onduidelijke uiterst kleine ruimte richting buitenmuur aan de achterkant. Bovenaan waren drie kleine raampjes, waarvan er volgens mij slechts één open kon. 's Winters was het er stervens koud. Mijn ouders hebben in eerste instantie geprobeerd die kou buiten het douchegebeuren te houden door tussen lavet/paadje daarnaast en de buitenmuur een gordijn op te hangen. Later kwam er zo'n langwerpig badcelstraalkacheltje, waar natuurlijk uiterst zuinig mee omgesprongen moest worden.
Niet alleen 'boertjes van buuten' waren blij met 'al die luxe'. Ook wij Amsterdammers. Mijn ouders leefden met 5 kinderen en de 6e op komst op een tweeëneenhalfkamerwoninkje zonder badcel, en met de WC op de overloop, en alleen koud stromend water: een oppervlakte die kleiner was als die van de woning waar ik nu in mijn eentje woon, en die door sommigen ook voor een alleenwonende als te klein wordt beschouwd. Het wás ook gewoon luxe in die tijd. Wij verhuisden op 27 november 1957, en mijn moeder had de woning nog niet gezien, omdat zij zwanger was van mijn jongste broer Leo, en er waren wat complicaties. Goed en wel verhuisd diende de bevalling zich aan, en in de vroege ochtend van 29 november werd Leo geboren. Ik kan mij nog goed herinneren hoe blij en gelukkig mijn moeder was met 'al die ruimte' toen ze na de 10 dagen verplichte kraamrust (dat was zo in die tijd) het huis ging verkennen.

Groeten van Channah

re : centrifuge

Hoi Channah,
Inderdaad hadden wij ook een centrifuge, maar daarbij ook nog een wringer, de reden daarvoor is me nooit duidelijk geworden, maar het ding zat er nu eenmaal of mijn moeder hem ook gebruikte kan ik me niet herinneren. Bij ons was de douche naast het hele lavet en centrifuge gebeuren, de foto is uit de collectie van een buurjongen (toen), Piet Visser, die hadden de badcel precies contra die van ons.
Wij stonden dus vrij van het lavet te douchen, in een hoek van zeg 1.50m. bij 1.50m. De standaard douchekop was overigens van dien aard dat je heen en weer moest springen om nat te worden. Maar je kon douchen... en daar ging het om. Wij boertjes van buuten waren blij met dat soort luxe, zoals je kan lezen in mijn vaders stukjes. ;>)

Groeten Pieter Plenter

Centrifuge in de badcel

Tja, met mijn vorige bericht ging iets fout doordat een van de katten over het toetsenbord liep terwijl ik nog slechts de titel aan het typen was ....... :-)

Hallo Barteld,

In uw overigens weer fantastische stukje zegt u onder andere dit: "De woning verder was voorzien van een badkamer (toen nog gewoon badcel genoemd) met douche." Ik noem de ruimte waar de douche, wastafel, WC en ook de wasmachine zijn in mijn tegenwoordige woning nog steeds gewoon badcel. Daar word ik nogal eens op aangesproken dat dit een typisch Amsterdams woord zou zijn. Gezien het feit dat u als niet geboren Amsterdammer het woord ook gebruikt of gebruikt heeft, lijkt mij dat niet juist. Ik denk dat door invloed van de interieurbladen, waarin men spreekt over 'de kleine badkamer' als een vertrek van 5 x 5 vierkante meter wordt bedoeld, het woord badkamer in zwang is geraakt.

Marie Anja,
Toen wij in 1957 in de Jelte Eelsmastraat kwamen wonen was behalve het lavet, dat als wasmachine gebruikt kon worden door er een vin in te plaatsen, onder het plateautje ernaast ook een centrifuge. Wij groteren - ik was 10 in 1957 - zaten op dat plateautje onder de douche, want we pasten natuurlijk niet meer in dat lavet. Er werd ons iedere keer op het hart gedrukt om voorzichtig te zijn met de deksel van de centrifuge. ;-)
Wat ik niet begrijp is dat bij jullie in de Wigbolt, wat toch hetzelfde blok was, geen centrifuge was. Of bedoel je met die wringertoestanden de Jacob Cabeliaustraat?

lavet

Hallo meneer Plenter

Leuke foto van het lavet met inhoud. Wij gingen als kleine kinderen ook altijd in het lavet in bad en het water was altijd zo lekker diep. Als je geluk had ging je als eerste en had je schoon water. Mijn moeder deed drie kinderen in één water en de volgende drie ook. Als je als laatste was mocht je extra lang erin blijven en dat was natuurlijk ook een lokkertje. Verder werd ons lavet ook nog gebruikt als spinaziewasplaats en uiteraard werd de was erin gedraaid door middel van het Lavabo. Er was ook een wringer een aangezien mijn moeder vaak last had van haar rug heb ik diverse keren alle was uitgewrongen. Ik draaide aan de slinger en mijn moeder trok het kledingstuk er dan doorheen.

groetekes van Marie-Anja Seitz-Warmerdam

Lavet met wasmachine

Dag Barteld,

Met veel plezier lees ik uw stukjes, maar vooral deze sprak me heel erg aan. Wat leuk die foto van het lavet met die spiegel erboven waar (bij ons tenminste) al heel snel zwarte plekken in zaten omdat daar de douche boven was. Bij mijn ouders is de wasmachine ook nog zo`n 15 jaar in gebruik geweest, mijn moeder was er heel erg blij mee. Ik herinner mij het maandagochtendgeluid nog goed! Wij woonden in de Jelte Eelsmastraat en mijn ouders hadden ook balatum gelegd maar die hadden in de huiskamer een kleed over het balatum en natuurlijk stond de tafel in het midden.
Wat wij kinderen heel leuk vonden was het doorgeefluik naar de keuken.
Het waren inderdaad erg koude huizen, vooral in de slaapkamers aan de tuin was het s`winters afzien.

Paul van `t Hof beschrijft op deze site het huis van zijn opa en oma in de Dr. H. Colijnstraat heel treffend.

Dank u wel voor de leuke stukjes,

Groeten van Toos Schouten van Straaten