Prinssekerk “de kerk zonder kerktoren”

Auteur: Henk Schmidt
7 Fans
Westerpark, Staatsliedenbuurt

"De kerk was het middelpunt van ons speelveld, je ging niet gauw een andere buurt in."

Prinssekerk Foto: Beeldbank Stadsarchief van de gemeente Amsterdam

Prinssekerk Foto: Beeldbank Stadsarchief van de gemeente Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

Geboren in 1948, woonde 50 meter van de Prinssekerk aan de Schaepmanstraat 2 tot aan mijn 10e jaar en daarna, tot mijn 20e jaar, aan de andere kant van de kerk in de Van Hallstraat. De kerk was het middelpunt van ons speelveld, je ging niet gauw een andere buurt in.
Zelf kwamen wij uit een echt PvdA gezin, maar aan de kerk heb ik warme herinneringen. De koster en zijn vrouw, familie Van Dijk hadden twee zoons , Louis ( de bekende pianist) en Robbie van Dijk, beide muzikale genieën. Heel vriendelijk en gastvrije mensen. Louis was de oudste en Robbie was van onze leeftijd en was dan ook op straat te vinden. Ma van Dijk had een brommertje gekocht en kreeg toen rij-instructie in de kerk. Louis kreeg orgelles van Piet van Egmond. Het gebeurde weleens dat er een kerkdienst was, trouwen of rouwen, waarbij Louis het orgel bespeelde en Robbie en ik boven naast het orgel zaten om te kijken naar de dienst. Pa van Dijk bespeelde verschillende carillons in Amsterdam.
Kerst-uitvoeringen waren drukbezochte diensten, rondom aan de kerk hekken hingen dan luidsprekers en was het een drukte van jewelste, richting kerk.

Iemand vroeg laatst aan mij over het klokkengelui van de Prinsessekerk, daar ik mij niets kon herinneren over klokkengelui ben ik mij gaan verdiepen in de geschiedenis van deze kerk.

De kerk zou het middelpunt van de wijk worden, maar door de wijziging van het Plan Kalff is het nooit geworden wat men in eerste instantie van plan was. Waar nu de Centrale Markthallen zijn was men van plan om ook daar nieuwe woningen te bouwen.
De Prinsessekerk was de veertiende Nederlands Hervormde Gemeente Kerk.
Architecten van het gebouw waren Postumus en Meijer sr. (1895-1922) en in 1914 begon men met de bouw. De eerste wereldoorlog was in volle gang en het duurde tot 1918 dat de kerk afgebouwd was.
De kerk is gebouwd in een combinatie van elementen uit de zestiende eeuwse gotiek en de robuuste baksteen architectuur van Berlage. Een forse toren had de kerk moeten verankeren in het stadsbeeld maar die is nooit gerealiseerd.

Een jaar later werd de kerk feestelijk geopend door Koningin Wilhelmina en de jeugdige prinses Juliana. Het was de crisistijd, grote armoede heerste er, ook in de Staatsliedenbuurt. Men vond het verkwisting van al dat geld, zodat tijdens de opening de koningin en prinses in de Keucheniusstraat bekogeld werden met veen-aardappelen.

De Prinssekerk had een beroemd orgel; dit orgel behoorde tot 1982 tot de belangrijkste Steinmijer-orgels van Nederland.
Het orgel is in 1924 opgeleverd door de bouwer Fa. G.F. Steinmeijer & Co. In 1951 voerde P.C. Bik enkele dispositiewijzigingen uit, waarna het instrument grote bekendheid kreeg.
Piet van Egmond met zijn secretaresse/registrante Nettie Spies gaven vele orgelconcerten. Veel plaatopnames en radiouitzendingen die uitgezonden werden door de NCRV, de geluidswagens stonden dan geparkeerd in de Schaepmanstraat .
Helaas met de sloop van de kerk in 1982 is ook dat orgel niet ontkomen aan de slopershamer en zijn er nu een gezondheidscentrum en woningen voor teruggekomen.

Zoals Willie Albertie zo mooi kon zingen :
“De buurt die is verdwenen
die buurt bestaat niet meer
alleen in oude boeken en foto’s van weleer”

Heeft u ook herinneringen aan de Prinssekerk, graag een reactie hier onder.

Auteur: Henk Schmidt

Gepubliceerd: 12 november 2008

Alle rechten voorbehouden

3306 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

 Tekening: bron en maker onbekend Tekening van de kerk met toren - bron en maker onbekend

Tekening: bron en maker onbekend Tekening van de kerk met toren - bron en maker onbekend

Alle rechten voorbehouden
Ansichtkaart Van Hallstraat Tekening: maker en bron onbekend uitgegeven door Camphuys

Ansichtkaart Van Hallstraat Tekening: maker en bron onbekend uitgegeven door Camphuys

Alle rechten voorbehouden

19 reacties

Voeg je reactie toe
Lillian Mulder

Het Steinmeyer-orgel (1924/op. 1375) van de Prinsessekerk Amsterdam

Mijn naam is Lillian Mulder. Sinds een paar jaar heb ik een website over Steinmeyer-orgels, voornamelijk Steinmeyer-orgel die voor Nederland gebouwd werden.

In 2019 mocht ik op bezoek bij Herman de Boer die delen van het Amsterdamse Steinmeyer-orgel destijds heeft gekocht. Ook was ik naar een concert bij Marco den Toom die een fluitregister heeft in zijn orgel.

Dit jaar zou het Amsterdamse Steinmeyer-orgel 100 jaar worden. Ik zal proberen anekdotes te verzamelen over dit orgel dat in het geheim zijn 100-jarige jubileum viert. Graag alle anekdotes over dit orgel zijn welkom. Bijvoorbaat heel hartelijk dank!

Lees verder en contactgegevens: https://www.mijnorgelzoektocht.nl/steinmeyer-orgels-in-nederland/het-steinmeyer-orgel-in-de-prinsessekerk-amsterdam/

Claudia Modder

Wat ik van mijn oma heb vernomen

Toen ik klein was ging ik vaak naar de kerk, kregen we altijd iets lekkers en de holle boom herinner ik mij nog. Ik paste tussen de spijlen door.

Mijn oma Rieka Modder (van Piet Modder) heb ik altijd begrepen dat Wilhelmina regelmatig een dienst bijwoonden. Daarnaast is het een deel van de kerk, het hek naar America is verscheept en daar weer opgebouwd. 

https://www.mijnorgelzoektocht.nl/steinmeyer-orgels-in-nederland/het-steinmeyer-orgel-in-de-prinsessekerk-amsterdam/

Henk van Dijk

Heilgymnastiek

Kan mij deze kerk nog redelijk goed herinneren. Ik zat op de Bentinckschool en regelmatig passeerde mijn klas die kerk op weg naar een school in de Van Oldenbarneveldtstraat. Eens in de twee weken werden daar oefeningen gegeven via heilgymnastiek. Dit om de houding en postuur van de leerlingen te verbeteren.
Deze vorm van gymnastiek zou later blijken de voorloper van fysiotherapie te zijn.

Het was altijd een strenge bedoeling op die andere school. Dit in tegenstelling tot de gymnastieklessen op de eigen school, die meestal uitliepen op een partijtje voetbal en verder ook niet veel om het lijf hadden.

Gerard

Jammer

Ik kan deze kerk nog goed herrinderen regelmatig liep ik langs deze kerk als ik naar mijn vrienden ging op het van Buiningenplein. Het is jammer dat ook deze kerk afgebroken is in een arbeiderswijk net zoals in de Derde Hugo de Grootstraat. Het zijn mooie herrinderingen van mijn jeugd die weg zijn. 

Rob Bruijne

nostalgie

Geboren in de Schaepmanstraat nr 3, 2of 3 hoog, vier jaar later verhuisd naar de andere kant van de kerk de van Hallstraat nr 123. In mijn jeugd vaak op bezoek geweest in de kosterij en de kerk.met Louis van Dijk.  Herinner mij de Pola nog zeer goed en de visboer net voor de brug, Al 50 jaar niet meer in die buurt geweest, zou het nauwelijks nog herkennen, denk ik

Fred Buitenwerf

Ik ben in de Prinsessenkerk geboren 1967

Heb daar drie jaar gewoond (na de familie van Dijk was mijn Vader de koster) en ik herinner mij de doedelzakken, Piet van Egmond, Feike Asmaa, Klaas Jan Mulder en dominee Bodaan.

En natuurlijk het spelen in de kerk.

Yvonne vd Bunt vd Hart

Doedelzak band

Ik heb er gewoond vanaf mijn 8 ste 1970 t/m 1983 21 ste jaar ik herinner mij nog de zaterdagmiddag dat er een Pijperband schotse doedelzakken oefende mijn Moeder zetten dan het raam open kon je het beter horen 

Zij oefende in de Prinsesekerk wij woonde op schaepmanstr 5 later na renovatie 19 

Ik heb er altijd veel plezier gehad 

barend blekkenhorst

organist

Ik zou graag willen weten of Herman Blekkenhorst ook organist is geweest in de prinsessen kerk, hij heeft geleeft van 1914 tot 2008, en hij woonde in Amstelveen, Herman was een volle neef van mij, ik zie graag een reactie van u tegemoet, met vriendelije groet B Blekkenhorst.

Emiel

Fietsenmaker

Naast Pola zat een fietsenmaker,band plakken in de jaren 50 kostte toen 35 a 40 cent.
In de winkel houten kasten met laden.In de etalage bij het afprijzen stond de slogan; "de arme en de rijke man een ieder profiteerd er van".Piet de bloemenman heeft niet altijd een stal gehad.Op vrijdag midag liep hij met zijn kar door de Kempenaerstraat te venten.Zo kan ik wel uren doorgaan met herinneringen.Ik ben van 1946 en heb deze buurt zien veranderen.Camphuis postkantoor anex boekhandel,wat een sfeer.

Claudia Verhoeven

IJssalon Pola

ben zelf om het hoekje geboren, de kempenaerstraat 33huis (nummers zijn nu anders)in ons tuintje achter kon ik nog net een glimpje van de kerk zien,
IJs salon Pola lag tegenover de kerk,daar gingen we vaak zondags patat halen(de lekkerste patat van de hele wereld in mijn herinnering)je had daar naast ook nog een kappertje waar mijn broertje
vaak tegen zijn zin in geknipt werd(hij werd dan ook de eerste hippie van Amsterdam)
Vaak hoorde je iemand op een orgel pingelen,als je langs de kerk liep,dat bleek de later zo beroemde Louis van Dijk te zijn geweest
Ben nog eens als kind in de kerk geweest,vond het wel wat engs hebben,dacht dat het vol spoken zat.
Nu vind ik het wel erg dat die kerk weg is
Net zo als die tijd toen
Die ook voorgoed verdwenen is

Henk van Kalken

Onherkenbaar

Wij woonden Schaepmanstraat 5 drie hoog, met het volle uitzicht op de Prinsessekerk. Ik kende Rudie, Henk en Thea Schmidt ook wel. Ik was vooral bevriend met Theo Borgman, Schaepmanstraat 18 huis. In feite ben ik nog steeds bevriend met Theo die nu 66 jaar is, ik ben 68. Hij woont in Friesland, St. Annaparochie, en ik woon sinds kort in Roderwolde, Drenrthe. Daarvoor woonde ik ook in Friesland en Theo en ik zagen elkaar vaak. Een paar jaar geleden heb ik Rob en van Dijk nog ontmoet, waar Theo en ik ook bevriend mee waren. Ik kende Louis ook natuurlijk.
Een paar maanden geleden ben ik nog in de Schaepmanstraat geweest en geschrokken van de vele veranderingen. Er is weinig herkenbaars overgebleven. Niet dat je nog kan verwachten dat Ome piet, de bloemenman nog steeds met zijn stalletje op het pleintje in de van hallstraat zou staan. Met een keelstem riep hij altijd: "Mooie gladdiole... Zeven stuivers een bos gladdiole... 'k heb er nog een paar!' In mijn kindertijd kwam ik ook bij Westerkwartier, elke zondag films; tekenfilms en films van 'Rooie Rogges,' oftewel Roy Rogers. Mijn zus Hannie zat ook bij Westerkwartier, net als mijn zus Thea. Ik heette Hennie van Kalken, tegenwoordig Henk. Ik heb een autobiografisch boek geschreven over mijn kindertijd, die zich tussen mijn negende en veertiende jaar niet thuis afspeelde, maar in een kindertehuis. Hier schrijf ik ook mijn herinneringen aan de Staatliedenbuurt op: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=3876

Claudia Verhoeven

Heimwee naar de kindertijd

Wij woonden net om de hoek,de kempenaerstraat,hoorde zondags vaak het orgel loeien
ben ook wel eens binnen geweest ,was een geweldige mooie kerk,jammer dat het weg is
Ik was een zogenoemde onecht kind,van een schippersdochter en een Canadese soldaat
En woonde daar bij mijn grootouders samen met mijn moederen haar broers en zusters
Later nog wel eens terug geweest,viel mij op dat die huisjes wel erg klein waren,wij woonder daar met z n tienen,nu zijn het 1 persoons woningen
maar weet niet echt of ik het erg vind dat deze tijd voorgoed voorbij is

Mac

Architect

In uw artikel schrijft u "Architecten van het gebouw waren Postumus en Meijer sr", maar waarschijnlijk bedoelt u daarmee de architect: Christiaan Bernard Posthumus Meyjes sr.

Ruud Has

Naam architect

De architect van de Prinsessekerk was Christiaan Bernard Posthumus Meyjes senior (1858-1922)

Dave Lazoe

Prinsessekerk

De officiciele naam van de kerk was Prinsessekerk. Ik neem aan dat Prinssekerk op een typfout berust.

vr. groet,
Dave Lazoe.

Bezoeker

schrijfwijze naam kerk Prinsse (?) of Prinsesse

Met belangstelling heb ik uw herinneringen aan de Van Hall- en Schaepmanstraat gelezen en met name aan de kerk.
Nu heb ik even op de Beeldbank van het Amsterdamse Stadsarchief gekeken en daar spreekt men van de Prinsessekerk ( zie ook dit nummer op de Beeldbank 010194001871 ) Tevens kunt u op dit plaatje een tekening zien van een ontwerp voor een toren op deze kerk; echter dit is nooit uitgevoerd zoals u ook al noemde in uw verhaal.
Hartelijke groet,

Mevr: Rodermond.

reactie op bovenstaande

Die Bennie Rodermond is een volle neef van mijn man . Mijn man(79 jaar) heet ook Bennie dus een familie naam. Zijn vader en moeder waren Ben en Mien Rodermond. Die Ben was een broer van mijn schoonvader
Mevr.M.Rodermond

Bezoeker

Mevrouw Rodermond

Frits Bodde, de zoon van de man waar wij bij inwoonden, had een vriend en die heette Bennie Rodernond. Hij werkte als ik het goed heb bij de G.E.B. en was een forse knaap met een blozend gezicht. Slechts n uitspraak weet ik me nog van hem te herinneren: "Wat een gashauwer heeft die vent".
Is deze Bennie, hij moet nu om en nabij de 73 -76 jaar zijn, familie van u?

Mevr: Rodermond.

schaepmanstraat

ik heb ook in de schaepmanstraat gewoond op nr: 10 heb er leuke en minder leuke herinnerihgen aan. ik weet nog dat louis van dijk op het conservatorium zat stond hij aan te bellen en deed zijn moeder niet open dan was ze in de kerk aan het werk.
dan stond Louis maar te mopperen met zn houtjetouwtje jas aan.
al met al heb ik toch met veel plezier in de Staatsliedenbuurt gewoond. Heb daar mijn oudste dochter aan Henk Schmidt verloren en ben inmiddels de trotse overgrootmoeder van 2achterkleinzonen. ook Schmidtjes.