De naam Osdorp

7 Fans
Osdorp

De bouw van de Tuinstad Osdorp startte in 1957 en de eerste woningen werden in 1958 opgeleverd. Omstreeks 1973 was deze wijk voltooid. Ook bij Osdorp is de naam ontleend aan een reeds lang bestaand begrip, namelijk de buurtschap Osdorp aan de Osdorperweg.

Osdorp Erik II wie, wat, wanneer, waar Oud Osdorp, juni 2004<br /><br />Foto: Erik Swierstra

Osdorp Erik II wie, wat, wanneer, waar Oud Osdorp, juni 2004

Foto: Erik Swierstra

Alle rechten voorbehouden

Zo’n duizend jaar geleden was het gebied waar nu Osdorp ligt een onbegaanbaar veenmoeras. Daar doorheen liepen veenstroompjes, waaronder de Sloot of Slochter, waaruit het Slootermeer ontstond. Vanuit het overbevolkte Kennemerland werd dit gebied gekoloniseerd. Omstreeks het jaar 1100 werd Osdorp gesticht, op oude kaarten meestal met Oostdorp (ook wel Okesdorp) aangeduid. Er was waarschijnlijk niet echt een dorpskern, maar een lintbebouwing langs een veenkade, de Oostdorperweg. Deze weg had een waterkerende functie. De verkaveling van Osdorp ging uit van het IJ in zuidelijke richting. De bewoners leefden van visvangst, veeteelt en turfsteken. In 1155, zo dicht Melis Stoke in zijn 13e eeuwse Rijmkroniek, kiezen de bewoners van Okesdorp (dorp van Uko) de kant van Haarlem in de strijd tegen de Friezen. Deze orientatie op het westelijk gelegen Haarlem kan ook een verklaring zijn voor de (latere) naam Oostdorp, die ook voorkwam op kaarten van het Hoogheemraadschap Rijnland.

In de 13e eeuw werd wegens toenemende wateroverlast door inklinking van het veen van akkerbouw op veeteelt overgeschakeld. In 1529 verkocht Reinout III, Heer van Brederode, de ambachtsheerlijkheden Sloten, Sloterdijk, Osdorp en de Vrije Geer aan de stad Amsterdam. Door keizer Karel V werd dit in 1531 bevestigd. Hierdoor vermindert in dit gebied de invloed van Haarlem en neemt die van Amsterdam toe. In 1567 werd het het gebied dat later de Osdorper Binnenpolder is geworden omdijkt. Aanvankelijk heette deze de Spieringshoornpolder, deze had nog een natuurlijke afwatering op het IJ. In 1631 werd de trekvaart en later de weg tussen Amsterdam en Haarlem aangelegd. Deze doorsnijdt onder andere de Spieringshoornpolder. Het deel ten zuiden daarvan heette daarna de Osdorper Binnenpolder. Ook werd in 1632 de molen de 1200 Roe gebouwd voor de bemaling hiervan. In 1650 werd een kerk te Osdorp gebouwd. Dit omdat de katholieken uit de kerk van Sloten waren verdreven en enige decennia lang gebruik moesten maken van boerenschuren. Deze katholieke kerk was gewijd aan de heilige Pancratius. De kerk werd vernieuwd in 1789. De toren is er in 1836 afgewaaid. Door de vervening van de omliggende polders werd de kerk als gevolg van verzakking bouwvallig en moest in 1901 worden afgebroken. Ter vervanging werd een nieuwe Pancratiuskerk in Sloten gebouwd.

In de loop der eeuwen is het poldergebied rond Osdorp vele malen overstroomd. Maar tijdens een storm op 29 november 1836 braken de dijken van de Haarlemmermeer op diverse plaatsen door en het water overstroomde het hele gebied tot aan de poorten van Amsterdam. 4.000 hectare land liep onder en er werd grote schade aangericht. Een maand later werd Leiden door het water bedreigd, waarna in 1839 eindelijk tot drooglegging van het Haarlemmermeer werd besloten. Omstreeks 1850 telde de buurtschap Osdorp 45 haardsteden (woningen), bewoond door 55 huisgezinnen, totaal 260 inwoners. De meeste van hen leefden van de landbouw. 180 inwoners waren hervormd, 80 katholiek. Het dorp Osdorp telde 9 haardsteden en 53 inwoners. De statie Osdorp, bediend door een pastoor, telde 420 zielen. Er was geen school, hiervoor moesten de kinderen naar Sloten of Sloterdijk.

In 1852 kwam de Haarlemmermeer na vier jaar pompen droog te liggen. In 1865 werd het Lutkemeer drooggelegd, in 1872 werd ook het IJ, ten noorden van Osdorp ingepolderd. In 1874 werd het Ookmeertje, als laatste in deze omgeving, drooggelegd. De eeuwenlange dreiging van het water was eindelijk afgewend. In 1888 kreeg de Osdorperweg wegverharding met stenen en werd in 1935 geasfalteerd. In 1896 startte de uitvening van de Osdorper Bovenpolder. Na afronding van dit karwei startte in 1920 de uitvening van de Eendrachtpolder, die in 1941 gereed kwam.

In 1921 werd de gemeente Sloten geannexeerd door Amsterdam. Na vaststelling van het Algemeen Uitbreidings Plan in 1935 startte in 1951 de bouw van de Westelijke Tuinsteden. Delen van landelijk Osdorp verdwijnen onder het zand voor woningbouw. Het resterende gebied werd langzamerhand een soort rommelzone aan de rand van de stad. Osdorp verliest zijn naam aan de nieuwe tuinstad. Ter onderscheiding wordt het buurtschap voortaan Oud Osdorp genoemd. Het enige min-of-meer oorspronkelijke veenweidelandschap dat in Osdorp overblijft is de Osdorper Binnenpolder.

In juni 2004 verscheen het boekje 'Fietsen door Landelijk Osdorp' waarin meer bijzonderheden worden verteld over het beschreven gebied. Het boekje is te koop in de Molen van Sloten en in het Dorpshuis van Sloten.

© Erik Swierstra, oktober 2004

Alle rechten voorbehouden

9556 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Osdorp Erik I wie, wat, wanneer, waar De oude molen (Akermolen) aan de Ringvaart, april 2000.<br /><br />Foto: Erik Swierstra.

Osdorp Erik I wie, wat, wanneer, waar De oude molen (Akermolen) aan de Ringvaart, april 2000.

Foto: Erik Swierstra.

Alle rechten voorbehouden

5 reacties

Voeg je reactie toe
Joop

Betonrot versus Benidorm bastards

Niet dat ik Jan Betonrot serieus neem, maar als ik hem goed begrijp zijn de ouderen bijna net zo ASO als de jeugd van tegenwoordig.
Dat krijg je er nu van. Van jaren respectloos gedrag naar ouderen toe, die hebben nu ook geen respect meer voor de jongeren (ten inste als je betonrot moet geloven).
Maar ik neem Betonrot zijn reactie met een korreltje zout, ik denk dat hij gewoon een eigentijds huftertje is. So what. Eens is hij ook een oudere en wordt hij met zijn zelf gecreeerde huftergedrag geconfronteerd.

Willem Verbruggen

Bedenkelijke reactie

Bedenkelijk, die reactie van de heer J. Beton dd. 20.12.2011 op een artikel over Osdorp van 30-11-2004. 7 Jaar na dato. Bedenkelijk qua toon en inhoud van de reactie, maar ook bedenkelijk als de frustratie van J. Beton terecht is.
Meestal zijn situaties zoals door J. Beton omschreven een kwestie van reactie op een actie, gevolgd door weer een reactie etc. etc.
Maar of het 'Geheugen van West' het juiste platform is om je frustratie te ventileren? In elk geval lost het niets op.

Jan Beton

Osdorp is helemaal verpest

Osdorp is niet meer wat het is geweest.
Het kampt met de grootste populatie seniore criminelen van amsterdam.
Je wordt voortdurend uitgescholden door hangouderen bij de albertheijn XL en de Hema. Ze lopen je expres omver als ze in groepen zijn. En ik heb een opa een studente in elkaar zien rossen in een driftbui.
Er moet iets aan die vervloekte 65plussers worden gedaan.
Kunnen ze niet lekker naar almere worden gedeporteerd?
Ze veroorzaken hinder en overlast. Er moeten meer voorzieningen voor die oude vandalen/vandagen komen anders gaan ze zich vervelen en escaleert het nog een keertje.
Ze zijn georganiseerder dan je denkt! ze komen met zn vieren om je heen staan en een grote bek geven.

Tahsin

Re: foto

anna:
Die foto is van de Osdorperweg he?Ik heb vaak gefietst,motor gereden en met de auto geweest.Links op de foto zie ,je de bezinepomp. Vroeger was dat een Aviapomp enzat er een opelgarage in. Dacht dat hij Van de Laan heette.Mijn ouders en wij hebben daar vroeger auto's gekocht.

Ik vraag mij af of u/jij nog in Osdorp woont? Zoja kan je Osdorp nog aanzien voor wat het geweest was?

Helaas gaat het de laatste tijd erg achteruit in Osdorp.
Er heerst veel criminaliteit, de jeugd heeft geen respect meer voor de ouderen en ze verzieken de boel dagelijks.
Niet dat ik een heel braaf jongen ben maar het is wel zichtbaar dat de rotte appels zich hier multipliceren. Erg jammer dat de Nederlandse buren steeds minder te bekennen zijn op straat. In de jaren 80-90 zaten hier merendeels vriendelijke buurtbewoners die nergens meer te bekennen zijn hopelijk wordt er plaats gemaakt voor de juiste mensen en brengt het wat meer sfeer.

Mijn excuses voor de taalfouten in mijn post.

anna

foto

Die foto is van de Osdorperweg he?
Ik heb vaak gefietst,motor gereden en met de auto geweest.
Links op de foto zie ,je de bezinepomp. Vroeger was dat een Aviapomp en
zat er een opelgarage in. Dacht dat hij Van de Laan heette.
Mijn ouders en wij hebben daar vroeger auto's gekocht.