Kerstbomenfik

8 Fans
Bos en Lommer
Kerstbomen verzamelen Foto: snapshot uitzending Andere Tijden van NTR-VPRO

Kerstbomen verzamelen Foto: snapshot uitzending Andere Tijden van NTR-VPRO

Alle rechten voorbehouden

Vlak voor de kerst zag ik een documentaire bij ‘Andere tijden’ op Nederland 2 met de alleszeggende titel ‘De Haagse kerstbomenjacht’.
Zelf ben ik wel een geboren Amsterdammer maar mijn vader’s roots liggen in Den Haag en daardoor werd de kerst- en Oud en Nieuwtijd altijd verdeeld tussen twee steden.

Oma van Koert woonde in de Schilderswijk en met die uitzending kwamen ook bij mij weer beelden naar boven van vuurstapels met autobanden tot aan het dak van de Mariaschool aan de overkant, politie op iedere straathoek en hele pakjes kanonslagen die aan het vuur werden geofferd. Spannend! (ik was ongeveer 12 jaar oud)

Enfin, ‘kerstbomen rauzen’ was niet alleen aan Hagenezen voorbehouden. Ook in Amsterdam-West was het ieder jaar een strijd tussen groepen vriendjes om zoveel mogelijk kerstbomen van elkaar te jatten en liefst op de geheimste plekken in de fik te steken.
De inham bij de Queridoschool op de hoek van de Gerard Callenburgstraat en de Karel Doormanstraat was perfect, want uit het zicht (van politie), weinig wind en wie weet was er een kans dat je na 1 januari nog even niet naar school hoefde.
Het ‘meest gedurfde’ was echter om de politie zoveel mogelijk dwars te zitten en dus was het plan op een gegeven moment om een brandende barricade van kerstbomen te leggen dwars over de Karel Doormanstraat. We hadden bijna de laatste boom een plek gegeven toen vanaf de Willem de Zwijgerlaan een politieauto met vliegende vaart op de nog net niet brandende barricade afreed. Joelend (ook van angst) lieten we de kerstbomen vallen en spurten alle kanten op. Ik rende een zijstraat in, belde lukraak ergens aan, er werd van boven open gedaan en gevraagd ‘wie is daar?’. Razendsnel denkend riep ik: ‘heeft u nog ouwe kranten?’.
Toen er ‘nee’ werd geantwoord zei ik nog netjes ‘oké, bedankt’ en deed de deur weer dicht waarbij ik zelf heel stil binnen bleef staan. Ik heb daar wel een halfuur verstopt gezeten, voordat ik durfde te kijken of de kust in de Karel Doormanstraat veilig was.
Een brandende barricade is nooit meer tot stand gekomen, maar spannend was het wel.

Alle rechten voorbehouden

1492 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Kerstbomen verbranden op een straathoek in Amsterdam Foto: deel van een foto van de Beeldbank van het Stadsarchief van de gemeente Amsterdam, niet gedateerd

Kerstbomen verbranden op een straathoek in Amsterdam Foto: deel van een foto van de Beeldbank van het Stadsarchief van de gemeente Amsterdam, niet gedateerd

Alle rechten voorbehouden

8 reacties

Voeg je reactie toe
siedse harmenzon

karel doormanstr

dag allemaal
zomaar hier verdwaald, ik kom ook uit de karel doorman wij kwamen uit de 'ouwe buurt' bij de houthaven.
in '37 waren de woningen van de zeven provinciën klaar en verhuisden we naar 136 spiksplinternieuw en met een douche!
136 was één van de lage woningen, met wat meer kamers, tussen de hoge blokken in op de begane grond en grensde achter aan de tuin.
in '44 vertrok m'n tweede zus uit huis en konden we met minder ruimte toe; om de hoek, op 120, woonde de fam. zwerver met meer kinderen daar hebben we toen mee geruild.
verhuizen deden we met ellebogenstoom, ik heb met een in mijn ogen lel van een kruis lopen slepen de fam. was nl katholiek.
wij woonden toen dus recht tegenover het landje waar later de zandbak gemaakt is, 'japie en kareltje' woonden aan de overkant op drie hoog dacht ik, ze waren iets jonger dan wij.
120 was bel-etage, ons slaapkamerraam was direct boven de deur van de gemeenschappelijke kelder; toen we wat ouder waren kon je daar via de deurknop van de kelderdeur ongezien in en uit kruipen.:-)
we gingen natuurlijk naar de queridoschool, m'n zus titia m'n broertje nikel en ik (siedse); we hebben natuurlijk eerst de vooropleiding gehad op de kleuterschool, weet sinds kort dat dat die de 'narcis' heette.
in de scholen zaten eerst de moffen en wij werden daarom van de ene naar de andere school in de buurt gestuurd, op het 'landje' tegenover ons stonden vaak de keukenwagens, paard en wagens, van de germanen; nu staat er ook een blok huizen!
het stukje karel doorman liep hier dood dat was dus een ideale speelplek voor ons, alle spellen die eerder genoemd zijn herinner ik me natuurlijk ook.
in de kleuterschool zat kennelijk de commandant, er stond daar een schildwachthuisje met meestal een echte soldaat met geweer.
we merkten op een dag dat er geen wacht in stond en hebben we huisje met een 'man' of vier om gedonderd en toen maken dat we weg kwamen, ik heb er nog een lidteken aan over gehouden omdat ik in de zenuwen met m'n arm door het glas van de trapdeur duwde. dat was het glas tussen de brievenbussen.
om de hoek van de school was de speeltuin, het vervelende van dicht bij school wonen was dus dat je makkelijk gecontroleerd kon worden; vanaf het balconnetje kon m'n moeder heel makkelijk zien of we ook daadwerkelijk de school in gingen. de juf had geklaagd dat ik er 'soms' niet was, vanaf die tijd stond ze altijd op de uitkijk :-).
'44 was een rot jaar natuurlijk, geen kolen heel weinig eten, onze vader werkte op de pont, 'ome jan' zoals alle buurmannen omes waren, behalve kroon en jutte dat waren nsb ers.
op de pont werd met kolen gestookt en daardoor hadden wij vaak de kachel nog aan en hadden we de hele trap op visite, bij thee lichtjes werd dan gezongen en bijgekletst.
hoop narigheid ook natuurlijk, maar we hadden familie in friesland en op 5 december konden we met de laatste boot naar lemmer en hebben we de laatste maanden daar door gebracht.
kort na de bevrijding konden we weer terug en brachten de eerste aardappelen mee naar amsterdam, m'n vader kon vanuit groningen als schipper terug op één van de schepen die geladen waren met aardappelen. de hele familie natuurlijk mee aan boord, de eerste tijd mocht niemand naar de stad terug vanwege de ongezonde situatie daar, op deze manier konden we ongehinderd terug.
de echte bevrijding zaten we dus in friesland, maar eenmaal terug was het feest.
op het pleintje werd een ronde muziektent opgetuigd en kwam er een orkest, al sla je me dood ik weet niet meer welk.
er was een buurtverening opgericht O&O Labor, met als voorzitter buurman Bonvie uit de anna van buuren.
wij zaten er met onze neus bovenop natuurlijk, balcondeuren open 1e rang.
daarna begon de school weer; zelfde gedonder want nu zaten er canadezen in onze school, spannende tijd ook want er viel van alles te beleven. gesjoemel met cigaretten en van alles en nog wat waar niet eerlijk aangekomen was denk ik :-)
er was ook veel "verkering" tussen soldaten en 'grote meiden' , die gingen we begluren in de bossies van "de laantjes", die lagen dan onder een lange regenjas 'foto's te bekijken haha.
naast de Maggi aan de haarlemmerweg lag allemaal duits legerspul achter een muur waar je makkelijk over heen kon.
op de zwijgerlaan was toen nog een hoop grasland met diepe kuilen, daar stookten we een fik en gooiden daar gevonden kogels in, vonden we spannend tot dat we er, natuurlijk, weggeschopt werden, letterlijk.
we zwommen in het marktkanaal en roeiden er met zelfgemaakte vlotten van lege biscuitblikken van de canadezen en jenden de bewaker van de markthallen want aan de overkant was altijd wel wat te halen.
die vent liep met een grote hond die hij per ongeluk het water in stuurde, daar kon ie "geen kwaad" meer natuurlijk.
het hallentheater was ook een bekende plek natuurlijk, daar had je dan in de pauze reclame op het doek van verhuizer VOS en ook de kreet van de buurman "HALLEN GAAT UIT JEEP GAAT IN", lollig hè.
in de buurt reden de mosselman en de aarrappeleman en de man van het dooiefons en de bellen en naamplaten poetser.
ook de mellekboer, die kwam nog uit de ouwe buurt met een Tempo driewiel auto'tje, later kwam er een jongere van de melkwinkel uit reinaerdt de vos, die kwam dan met een grote emmer en een schepkan van een halve liter.
op de trap was een boodschappenlift voor de bovenburen, met luilak gingen daar stenen in en werd ie voorzichtig opgehezen vastgezet en dan de deurknoppen van de buren aan elkaar geknoopt.
als dat klaar was zachtjes naar beneden en dan het liftje los snijden............ lagge man !??
de politie reed in van die kleine overvalwagentjes die waren van achteren open die waren veel sneller dan die lui op de fiets natuurlijk; als er gevoetbald werd stonden op vier hoeken op de uitkijk.
als ze dan langs kwamen zaten we met tien rooie koppen op de stoeprand braaf te wezen.
en als het mis ging, in de auto en naar de ruyterweg tot na het eten!
onze moeder had er een handje van om dan oom agent plat te praten om die arme jongens weer los te laten, volgens mij zat ze ook in het complot.
jamin reed er ook in de rondte, eissie prima !!!!!!!!!!! een zus van 'm werd later onze schoonzus, kleine wereld.
op de hoek woonde ome jan vande broek, die was chauffeur bij de brandweer en kwam een enkele keer wel eens met de ladderwagen in de straat, alles mooi glimmend gepoetst, en mochten we een stukje mee daar kon geen nintendo tegen op!
op het pleintje voor de deur werden we ook altijd uitgelaten tijdens het speelkwartier, deed meester Visser vaak mee met trefbal ?! dan gooide hij met een tennisbal de jongens uit, hij kon goed mikken en je kon ook zien aan wie hij het land had, maar soms kreeg je ook gewoon een klets voor je kop.
weer later werd er flink gebouwd aan 'nieuw west' en reden de auto's van TERRO af en aan van de laantjes naar de bouw. dan lagen er zandschepen in het kanaal, dat waren zelflossers en liep de schipper achter zo'n zandschip in het ruim, het zand kwam dan in de grote trechter waar een auto onder kon, dat waren vaak GMC's van de canadezen over gebleven legertrucks, die waren rood geschilderd.
er werd ook gestaakt in die tijd, weet niet meer waarom, in de bouw of de haven. aan de verkant was een brede stoep, bij japie en kareltje zeg maar.
daar woonde minneboo en die staakte niet, op een morgen stond er met grote letters op die stoep, MINNEBOO IS EEN MAFFER, dat was heel erg denk ik.
heeft die man de hele stoep op genomen en de tegels door elkaar gelegd, kon je niet meer lezen wat er stond.
ga nu koffie drinken :-) (volgende keer gebruik ik wel hoofdletters hoor)
Jaap Karel als jullie dit lezen, ben benieuwd wat er van jullie geworden is, groeten siedse.

Ger Froger

Kerstbomenverhaal Jaap Ox

Is het mogelijk in contact te komen met Jaap Ox? Ik ben van 1942 en ben een aantal jaren met zijn
oudere broer Karel Ox omgegaan en kwam zo nu en dan bij hen thuis in de Karel Doormanstraat. Ik woon al van af 1974 in Rijnsburg(Katwijk) en ben ze totaal uit het oog verloren. Graag wil ik vernemen
het emailadres of tel.nr. om contact op te nemen. Hartelijk dank hiervoor.Ger.

Ger froger

Re: Kerstbomen in de Karel Doormanstraat

jaap ox:
Lex Krull vraagt zich af waar de inham bij de Queridoschool was. De Karel Doormanstraat was een doorgaande straat tussen Admiraal de Ruyterweg en Willem de Zwijgerlaan, maar halverwege tussen de zijstraten Anna van Buren en de Charlotte de Bourbonstraat was nog een doodlopend stukje Karel Doormanstraat (waar ik mijn jeugd woonde), het doodlopende gedeelte eindigte in een klein rond pleintje waarachter een gemeenschappelijke tuin lag (waar overigens geen mens in mochtkomen) en rechts een afgesloten grasveld met een hoog hek en toegangspoort, hier lag een speelveld en een grote zandbak die door de kleuterschool werd gebruikt. Dit was de opslagplaats van de verzamelde kerstbomen, de plek kon je uitstekend verdedigen (inderdaad met een stok) want en ieder die er niet thuis hoorde en er overheen wilde klimmen tikten we met die stok op de vingers. Het verhaal van Ruud met de politieauto die op kerstbomen inreed kan ik mij niet herinneren, wel de bewuste "stille " op de fiets, deze burgeragenten hadden allemaal een lange zwarte leren jas aan en een herdershond bij zich. Ik herinner mij ok een winter die zo koud was en lang duurde dat de aangevroren sneeuw zo dik en hard was dat er een soort ijslaag ontstond en dat we op de rijweg van de Karel Doormanstraat konden schaatsen. Ook de warme zomers waarbij we in het water van de Rijpgracht en het kanaal bij Markthallen en de Willem de Zwijgerlaan gingen zwemmen. Dat kon toen blijkbaar nog. Het was een jeugd met nauwelijks verkeer en geen geparkeerde auto's, er werd nog volop op straat gespeeld. Voetballen, bussie-trap, schuilhokkie, begbegberrie. Bij het lezen van dit soort verhalen komen er weer veel herinneringen boven, leuk!!

Riet

kerstbomen fik

Hoi Ik ben Riet Hansen en ik zag een verhaaltje staan over de kerstbomen fik in de schilderswijk en mijn tot mijn verbazing zag ik de naam oma van Koert.
en die kende ik had een dochter anneke en een zoon Ferry ik woonde aan de overkant in de Jandebaenstraat. leuk om dat te lezen

Alex Krull

Kerstbomen in de Karel Doormanstraat

Hallo Jaap,
een leuke reactie!
Gisteren keek ik even op "Google Earth" en nu herinner ik de K. Doorman inham weer. Je moet begrijpen dat ik zo een 58 jaar terug denk.
Ik fantazeer ook hoe het "Fortress" er uit zou zien.
Vraag is: hoe kon je daar een Kerstbomen fikkie afzetten?

De K. Doormanstraat (voormalig "Zeven Provincien") bracht weer een boel herinneringen. De speeltuin mochten wij niet in, want wij woonden aan de andere kant van de Ruijterweg, tenzij je 15 cent betaalde aan de Wachter, die een heeeeeeele grote bek had, en het geld natuurlijk in zijn eigen zak stopte (rotzak).
Ik herinner me nog een keer ruzie te hebben met een griet en haar kleinere broer over een schommel.
Dat spilde over voor de deur van de Oude Van Dagen huisjes tussen de straten aan de K. Doorman.
Groot geschreeuw, en ik nam mijn schoen af om die twee effies de les te leren.
De oppositie was geweldig, mijn schoen werd afgenomen en in de riolering put gestopt.
Kwam thuis met een schoen, en geen kans om een ander verhaal op te maken.
Zo het gebeurd, de buurjongen Rudy Trampe z'n poot had gebroken, dus zat voor een 6 weken of zo vast.
Mevr. Trampe was dan zo goedhartig om mij Rudy's te geven.

Herinneringen? Ik kan ze wel op eten.

Lex Krull.

jaap ox

Kerstbomen in de Karel Doormanstraat

Lex Krull vraagt zich af waar de inham bij de Queridoschool was. De Karel Doormanstraat was een doorgaande straat tussen Admiraal de Ruyterweg en Willem de Zwijgerlaan, maar halverwege tussen de zijstraten Anna van Buren en de Charlotte de Bourbonstraat was nog een doodlopend stukje Karel Doormanstraat (waar ik mijn jeugd woonde), het doodlopende gedeelte eindigte in een klein rond pleintje waarachter een gemeenschappelijke tuin lag (waar overigens geen mens in mochtkomen) en rechts een afgesloten grasveld met een hoog hek en toegangspoort, hier lag een speelveld en een grote zandbak die door de kleuterschool werd gebruikt. Dit was de opslagplaats van de verzamelde kerstbomen, de plek kon je uitstekend verdedigen (inderdaad met een stok) want en ieder die er niet thuis hoorde en er overheen wilde klimmen tikten we met die stok op de vingers. Het verhaal van Ruud met de politieauto die op kerstbomen inreed kan ik mij niet herinneren, wel de bewuste "stille " op de fiets, deze burgeragenten hadden allemaal een lange zwarte leren jas aan en een herdershond bij zich. Ik herinner mij ok een winter die zo koud was en lang duurde dat de aangevroren sneeuw zo dik en hard was dat er een soort ijslaag ontstond en dat we op de rijweg van de Karel Doormanstraat konden schaatsen. Ook de warme zomers waarbij we in het water van de Rijpgracht en het kanaal bij Markthallen en de Willem de Zwijgerlaan gingen zwemmen. Dat kon toen blijkbaar nog. Het was een jeugd met nauwelijks verkeer en geen geparkeerde auto's, er werd nog volop op straat gespeeld. Voetballen, bussie-trap, schuilhokkie, begbegberrie. Bij het lezen van dit soort verhalen komen er weer veel herinneringen boven, leuk!!

jan zegstroo

bij één keer is het gebleven

Dit soort verhalen roept herinneringen op.
Ik ben nooit zo een stoere knaap geweest, die zich mengde in de kerstbomenjacht. Echter één keer heb ik mij (zeer kortstondig) aangesloten bij een groep die in de gemeenschappelijke tuin van de Merlijnstraat (kan ook een aangrenzende straat zijn geweest), hun kerstbomen hadden verstopt. Ik werd met open armen ontvangen en direct aangesteld als bewaker van de voorraad, en terwijl de rest van "mijn" groep weer op jacht ging, ijsbeerde ik gewapend met een stok (denk dat ik er nooit iemand mee had durven slaan), langs de buit. Ik werd al snel aangesproken door een verkenner die ik herkende als één uit de Vier Heemskinderen. Ik was gadegeslagen en iets aan mijn gedrag moet hem op het spoor van de bomen hebben gezet. Hij ging in de bosjes kijken en stelde mij direct gerust door de bomen af te keuren voor gebruik door zijn clan. Ik opgelucht, totdat binnen enkele minuten de Vierheems kinderen in grote getale (katholieke woningbouwvereniging) de bomen kwamen verplaatsen. Ik heb éénzijdig mijn pasverworven lidmaatschap met de "Merlijners" opgezegd en ben voor dat ze terug kwamen maar huiswaarts getrokken. Ik heb me na deze eenmalige ervaring nooit meer gemengd in de kerstbomen verzameljacht.

Lex Krull

Kerstbomen Feest

Heel knap verhaal Ruud,
Maar ik kan me niet herinneren waar die inham bij de Queridoschool was.

Ik woonde in de Theophilusstraat, en daar naast was een stuk ruw onbebouwd land begrensd tussen de Reinaard de Vos, Egidius, en Heer Halewijn straat, dat is aan het verlengde van de Karel Doorman, overzijde dus van de Adm de Ruijter weg.

Toen ik ongeveer 10 jaar was, was de Kerstvakantie erg belangrijk, want ik kon niet wachten tot de Kerstbomen verbranding gebeurtenis. Deze gebeurtenis werd dan uitgevoerd op dat genoemde stuk land.

Vanuit onze straat waren er nog veel voordelen:
Vele grotere jongens tussen 10 en 16 jaar of zo, geen meisjes. De meeste appartement hadden een balkon, waar de afgedankte kerstbomen terecht kwamen in afwachting tot het Kerstbomenfik. Ook had onze straat een hoog portiek met een kelder daar onder waar in de Kerstbomen werden opgeslagen. Dus de meeste jongens hadden een inventaris van 10 tot 20 bomen. Er was nooit geen gevecht tussen de straten.

Dus opzoek naar bomen die 'smorgens al op de stoep lagen. Als er een kerstboom op een balkon stond, dan even beleefd aanbellen: "Mevrouw, magge we de boom hebbe?". En het volgende moment kwam dat ding naar benden. Als het goed ging, landde de boom op de zijkant, slecht als de boom neer kwam op de stam waardoor alle naalden verloren gingen. Soms was er nog een vergeten kaars of andere decoratie achter gebleven.

Op een dag werd dan besloten om de hele zaak in de fik te steken. Dus iedere jongen bracht de bomen naar het veld, terwijl de anderen dan opwacht stonden zodat niets gejat kon worden. Ik schat dat er meer dan een 100 bomen waren van onze straat alleen.
Andere straten hadden al in de gaten was er aan de hand was en brachten hun inventaris. Eindelijk werd de zaak in de fik gestoken en de vlammen kwamen boven de daken uit.

Er was nooit geen problemen met de politie. Het enigste wat ik herinner was een "Stille fiets smeris" met een grote herders hond die stopte en de zaak trots stond te bekijken, en later gewoon weg ging.

Later werden die Kerstbomen activiteiten georganiseerd en de lol was er af.