Boeken vol levensverhalen: polaroids die tot leven komen

Ouderen vertellen hun levensverhaal
Maanden werkten tien schrijvers aan het levensverhaal van een oudere buurtbewoner. De match tussen beide was gemaakt door Joke Veldkamp, projectleider Levensverhalen, die het fenomeen vanuit Den Haag naar Amsterdam Nieuw-West haalde. Veldkamp keek welke (na een oproep aangemelde) schrijver bij welke oudere paste. Het doel: “Ouderen hun levensverhaal laten vertellen. Ouderen de mogelijkheid geven te reflecteren op hun leven, om er betekenis aan te geven.”

Peuteren
Zij aan zij zaten de tien koppels – schrijver en oudere verteller - zondag 6 september in de zaal van buurthuis De Schakel. Oud-stadsdeelwethouder Warner Hemmes onthulde er samen met Serfanim Uysal van Eigenwijks, dat het project mede mogelijk maakte, tien boeken met prachtige covers en net zo mooie levensverhalen binnenin. “Dit was me in m’n eentje nooit gelukt,” verzuchtte Martha, die haar verhaal door schrijfster Jozien liet optekenen. “Veel mensen zeggen: ik kan wel een boek schrijven,” aldus vertelster Eef. “Ik heb dat dus gedaan, met de hulp van iemand die kan luisteren en schrijven.” Vertelster Rose knikt begrijpend. “Mijn schrijfster peuterde mijn verhaal stukje bij beetje uit mijn herinneringen.”

Helden
Tussen de korte gesprekjes met de koppels door - gehouden door oud-politicus Hemmes en journalist Shirley Brandeis, beiden vanaf het begin betrokken bij het Levensverhalenproject – zong de Slotervaartse zangeres Joch Kuiken over de jaren vijftig en het Osdorpplein in de zon. “Deze boeken zijn net polaroids die tot leven komen,” sprak Achmed Baȃdoud, voorzitter van de bestuurscommissie in Nieuw-West. En vol lof tot de ouderen: “Jullie hebben allemaal bijgedragen aan de ontwikkeling van dit stadsdeel. Als je leest wat jullie allemaal hebben doorstaan… jullie zijn helden.”

Geschiedenis is een groot goed, benadrukte Baȃdoud. “Er is zoveel veranderd hier; het is belangrijk dat ouderen vertellen over vroeger en zo de jongeren binding laten krijgen met het gebied waar zij wonen.” Wandelende geschiedenisboeken, noemde de politicus de ouderen. “Het is goed te weten waar je vandaan komt. Dat maakt het makkelijker te weten waar je naartoe gaat.”

Roze boeken
Nog meer boeken wil Baȃdoud. Nog meer boeken willen ook de betrokkenen bij Levensverhalen. De meeste schrijvers gaan dit najaar met een nieuwe verteller aan de slag voor een boek en ook zullen homoseksuele ouderen worden gezocht voor de zogenoemde ‘roze levensboeken’. Om samen te reflecteren. Herinneringen naar boven te halen. En om sommige herinneringen daar te laten. Al kon muzikant Jan-Paul van Spaendonck, begeleider van zangeres Joch, het verleden niet laten rusten toen hij tussen de vertellers oud-kruidenier Brockhoff ontwaarde. Als kind had hij geïnspireerd door de boeken van Pietje Bell en in de running voor het lidmaatschap van de Geheime Jongensclub 'De Zwarte Schaduw' als toelatingstest een appel gestolen bij de kruidenier. “Dat drukte nog lang op mijn geweten,” vertelde Van Spaendonck tot de zaal. Het werd tijd om het stuk fruit terug te geven. Symbolisch werd het - er was geen appel voorradig - een mandarijn. De oude Brockhoff nam het schaterlachend in ontvangst. Sommige dingen laat je rusten, sommige dingen niet. Daarom gaat het project Levensverhalen door.

‘Levensverhalen’ is een initiatief van de ANBO (Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen). Vrijwillige schrijvers worden getraind door professionals en vervolgens gekoppeld aan ouderen uit de buurt. Het project werd ook mogelijk gemaakt door een subsidie van stadsdeel Nieuw-West.