De tweede is de molen. Ook hier wordt energie haaks – en soms zelfs schuin gedraaid. De horizontale wind drijft de verticale wieken aan, die doen hun horizontale as draaien. De kracht daarvan wordt vervolgens op de verticale koningsas overgebracht. En die krijgt dan weer – in het geval van de molen van Sloten – een speciale schuine as aan het draaien, die het overtollige water uit het westelijke deel van Amsterdam tilt naar de Ringvaart. Prachtig!
Feest
In tweede helft jaren negentig kwam iemand van deze Molen bij me voor marketing-advies. Allereerst bekendheid, zei ik. Hoe? Het bleek dat de molen 150 jaar bestond, eerst in de Watergraafsmeer en daarna verhuisd naar Sloten. Een feest dus in een heel grote tent, met onder meer Heddie Lester (van het bekende liedje De Mallemolen) en een fietstocht langs de molens van Amsterdam. Een kwatrijn dat me zomaar was ingevallen, werd gelezen en men besloot er een gedenksteen mee te maken. Die werd in de zijwand van de molen gemetseld.
Voor de onthulling vroeg men eerst Prins Claus als voorzitter van De Nederlandse Molen. Maar die was al bezet. Toen benaderde men burgemeester Patijn, die de molen goed kende – maar hij lag ziek in bed. Tenslotte werd het een of andere mij onbekende politicus, die zich niet eens aan mij voorstelde. Ach ja, wie ben ik…?
Wel, in ieder geval de initiator van het hele gebeuren. En de schrijver van dit kwatrijn:
Ik maal niet om de olie of het graan
Ik til heel wat water uit de stad vandaan
De wind valt in de wieken als een valk
Ik kan de jaren van mijn toekomst aan
Er zijn voor een paar euro rondleidingen in dit wonder van menselijk denken en in het aan de molen belendende Kuipermuseum. Ga er eens kijken aan de Akerdijk (en wandel na afloop even door naar het dorpje Sloten met z’n eenmanscachot, z’n ouderwetse brandweermelder, de dorpspomp en nog veel meer – wist u bijvoorbeeld dat de Sloterweg een Middeleeuws bedevaartspad was naar het Mirakel van Amsterdam).
Karel N.L. Grazell
Amsterdams Stadsdeeldichter Zuideramstel