Het was winter en er lag sneeuw op de straten
We kregen woord dat een koe-boer melk aan het publiek verkocht. In plaats van AL zijn melk naar de melkfabriek te sturen en vandaar naar Duitsland, verkocht hij een gedeelte van de melk regelrecht aan het publiek, wat illegaal was. Om naar die boerderij te komen moesten we over een paar kanaaltjes, sloten, en weilanden. We moesten voorzichtig zijn voor de reden dat ik al gezegd heb, maar we hadden het geluk dat alle kanalen bevroren waren. De boer verkocht de melk voor de normale melk-prijs, maar het mooie was dat we er geen voedselbonnen voor hoefden te geven. Hij verkocht alleen maar 1 liter melk per persoon en je moest je eigen fles mee nemen, en vertelde dat we het uit het gezicht moesten houden want hij wilde geen problemen krijgen. Mijn vader en ik namen elk een fles die we onder onze jassen verborgen hielden en liepen over de hard bevroren kanaaltjes en slootjes, waar plekken met opgewaaid sneeuw op lagen.
Toen we dichter bij de boerderij kwamen, kwamen we bij een veld waar een soort meertje was waar een dijkje om liep. Mijn vader liep er omheen, maar ik niet. Ik nam de korte route! Wat kan er nu gebeuren, alles is toch hard bevroren! Ik liep tegen het dijkje op en zou dwars over dat gedeelte dat in de middel lag lopen en bij de tweede stap zakte mijn voet door het ijs. Het was een beerput. Een voet bleef droog maar die tweede ging gedeeltelijk onder. Maar de stank! Ik wist niet dat die beerputten praktisch nooit bevriezen.
Toen we bij de boerderij kwamen stonden er al een paar mensen te wachten op hun 1 liter melk. Een dame had twee 1/2 liter flessen mee genomen en verborg ze onder haar jas op borst hoogte, een aan elke kant, net twee flinke melk houdende borsten. Ik zou wel denken dat als de Duitse soldaten haar zouden zien, ze haar wel opgepikt zouden hebben, met een lichaam als dat!
Het was nu mijn beurt en ik kreeg mijn melk en stak de fles in mijn jaszak en ging naar buiten. Een paar mensen later was het mijn vader's beurt, maar het nam een klein tijdje. Toen mijn vader er uit kwam zag ik dat hij kwaad keek, want toen het zijn beurt was had de boer gezegd dat hij het eigenlijk niet nodig had want hij was vet genoeg. Mijn vader zag er flink en dik uit omdat hij twee winterjassen over elkaar aan had om de kou er uit te houden en hij had een hoed op. Misschien had de boer wel gelijk. Melk voor degene die het nodig heeft. Maar uiteindelijk hadden we onze melk en ik had een vies ruikende voet.
Dat was waarschijnlijk de boerderij van de familie "Dirk van de Broek" (zie foto) die ook een winkel op het Mercatorplein hadden.
De jonge geit die geen geit was
Ik denk dat dit in 1943 was toen mijn vader een jong geitje gekocht had. Hij wist dat het een "kwee" was (geen geit of bok. Dus een onvruchtbaar geitje) en daarom had hij het goedkoop kunnen kopen. We hielden het in de tuinschuur, dat later de slaapkamer van mijn broer en mij werd. Elke dag ging ik naar de groenteboer om wat groen afval te halen, of ik moest wat gras knippen achter het voetbalterrein. Soms nam ik dat stomme beest mee aan een leidsel en nam het ook mee op de plaats achter het voetbalveld want er stond altijd genoeg gras en liet het daar grazen. Mijn vader had het gekocht met het idee om het op te eten als het groter was.
Moederdag kwam er aan en ik had mijn vader om wat geld gevraagd zodat ik mijn moeder een cadeautje kon geven. Ik kreeg niet vaak "zakgeld" dus kon ik ook niet sparen. Trouwens, geld was er om uit te geven, en niet om te sparen!
Ik had een mooie groene vaas gezien in een klein winkeltje niet ver van de school waar ik Franse les kreeg na normale schooltijd uren. Ik vertelde mijn moeder dat ik met de geit ging wandelen en ging naar het winkeltje waar ik die vaas had gezien. De dame van de winkel zag dat ik met die "geit" liep en zei dat ze een bok had en vroeg wat we ermee gingen doen. Ik vertelde haar dat we het gingen opeten als het wat groter is. Waarschijnlijk voor Kerst en Nieuw jaar. Ze vroeg nu waar ik woonde, want ze wilde met mijn vader spreken.
Een tijdje later kwam ze bij ons in de winkel en vroeg of mijn vader haar bok voor onze "geit" wilde ruilen. Mijn vader zei dat hij niet veel van geiten en bokken afwist en vroeg haar "hoe weet je dat het een bok of een geit is". Ze zei dat ze op een boerderij opgroeide en dat ze er alles van wist. Ze zei dat ze bereid was een extra 50 gulden te geven met het ruilen van haar bok met onze "geit"! Zo de ruil was gezet. Deze bok was groter dan degene die we eerst hadden en die had kleine horentjes maar dit mormel had al grote horens en kon het al lekker gebruiken en dat maakte het niet makkelijker voor mij. Een maand later kwam de mevrouw terug in de winkel en zei dat ze bedonderd was! Het was geen "geit". Het leek er alleen maar op. Mijn vader zei dat ze hem verteld had dat ze alles van geiten en bokken af wist en zij had dat extra geld aangeboden voor het ruilen van haar bok.
We hebben haar nooit meer terug gezien. Wij hielden de bok tot Kerstmis en de slager slachtte het voor ons en we hadden een goed Kerst en Nieuwjaar.
Smakelijk eten
Nu ik het toch over slachten heb, herinnerde ik me dat tegen het eind van de oorlog, toen voedsel werkelijk schaars werd, dat vele honden en katten zo maar verdwenen en konijnen (zonder voeten of koppen) en kleine porties "vlees" op de zwarte markt kwam. Ik heb ook verschillenden vachten van honden gezien die op een vuilnis hoop of leeg blok land gegooid waren. Zo de mensen hadden de honden zelf opgegeten omdat ze hongerig waren of het werd verkocht voor iets dat het niet was.
Zoeken naar kool
Het voetbalveld tegenover ons had een groot stuk grond met bloembedden enz. De gemeente probeerde dat te gebruiken om daar aardappelen op te groeien. Maar toen voedsel schaars werd verdwenen de nog niet eens volgroeide krieltjes gedurende de nacht.
Het voetbalveld was op allerlei rommel gebouwd waaronder ook kool-as dat van een fabriek kwam. Het was daar gestort voordat het veld er was en later werd het soccerveld er op gemaakt.
Op een dag toen ik weer achter het veld aan het rondkijken was ontdekte ik dat er nog heel wat stukjes onverbrande kool tussen het as zat. Elke keer als ik niets te doen had ging ik daar naar toe en schraapte en pikte voor die kleine stukjes kool dat een lange tijd nam om een klein emmertje te vullen. Het maakte mijn moeder happy. Wel, dat vertelde ze me altijd.
Als mijn vader niet veel werk had en ons etensvoorraad weer laag begon te worden dan ging mijn vader naar de boeren in het noorden van Noord-Holland. Hij had een grote zak aardappelen en een kist groene peren gekocht en die werden door een vrachtboot naar Amsterdam verzonden, dat een paar dagen nam. We pikten de zak en peren op toen het schip in een van de Amsterdamse grachten gemeerd was. We hadden niet veel ruimte in ons huis, dus we lieten de aardappels beneden en de peren gingen in onze slaapkamer in de hangkast. Het waren erge lekkere peren want daar was ik zeker van, want elke nacht, als ik naar bed ging, pikte ik er een en at het op terwijl ik in bed lag.
Na een paar weken zei mijn moeder "Gek, elke keer als ik naar de peren kijk zijn er minder peren in die kist en niemand raakt ze aan.” Ze zei dat voor de grap want ze wist dat ik de schuldige was. Maar ze vond het niet erg want fruit is goed voor je, zelfs als het gestolen was.
Klik hier voor een overzicht van alle delen in deze reeks.