Jan den Haenstraat – deel 2

Opgroeien in West in de jaren vijftig en zestig

Auteur: Frits Smit
1 Fan
Bos en Lommer

In een serie verhalen haalt Frits Smit herinneringen op aan zijn jeugd in de Jan den Haenstraat in de buurt Bos en Lommer. Aspecten van het dagelijks leven, zoals wonen, winkels, scholen, straatleven, openbaar vervoer en nog veel meer, worden op persoonlijke wijze beschreven en geven een mooi beeld van hoe het was om op te groeien in West in de jaren vijftig en zestig. In deel 2 beschrijft Frits de middenstand.

Winkel De Rijpgracht, hoek Willem de Zwijgerlaan Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam, datum onbekend

Winkel De Rijpgracht, hoek Willem de Zwijgerlaan Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam, datum onbekend

Alle rechten voorbehouden

De middenstand
In onze straat zat een bakker, Loo Verboom, en daar tegenover een rijwielstalling gedreven door de weduwe Kater, want de fiets was voor de buurtbewoners nog het favoriete vervoermiddel. Daar mocht je ook voor een dubbeltje telefoneren (vrijwel niemand had nog een telefoon en cellen waren in onze buurt ook schaars) en voor noodgevallen had de weduwe een voorraadje gasmuntjes (lichtmuntjes waren te duur, dan maar een nachtje in het donker).

Op De Rijpgracht, waar onze straat op uit kwam, zat op de hoek van de Joris van Andringastraat, groenteboer Dop, en op de hoek van de Gerard Callenburgstraat slager Bakker. Aan de andere kant van het blok, in de Tjerk Hiddes de Vriesstraat, zat melkboer Snoek (meestal voor Lut uitgemaakt, niet als scheldnaam maar omdat zijn winkel deel uitmaakte van de “coöperatieve zuivelcentrale Lutjebroek”) en een kruidenier, de HaKa, later Coöp. Aan het einde van de Jan den Haenstraat zaten aan een plantsoen in de Karel Doormanstraat nog een melkboer, Vlugh, een bakker, Westerhuis, en drogist Koedijk. “In den beginne” kwam ook nog een bakker van de Coöp met een handkar langs de deur. Later werd ik voor een halfje wit op pad gestuurd naar Westerhuis. Als ik mazzel had mocht ik er voor vijf cent een krentenbol bij kopen.

Jan van Galenstraat, Grote Markthal Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam, datum onbekend

Jan van Galenstraat, Grote Markthal Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam, datum onbekend

Alle rechten voorbehouden

Losse melk en dubbelgestoomde
Ook Snoek kwam langs de deur met een bakfiets waarop een melkbus waar je een (half) litertje “losse” in de melkkoker of steelpan kon laten tappen en wat kratjes met flessen “dubbelgestoomde”, yoghurt, vla en pap. In zijn winkel stond zijn vrouw en later ook dochter Gerrie de onsjes kaas met de hand in dunne plakjes af te snijden.

Bij Dop kocht mijn moeder niet. Ik weet niet waarom maar vaag staat me bij dat het iets met de oorlog te maken had. Wel keek ik altijd met belangstelling naar zijn bejaarde groene vrachtautootje want hij was geloof ik de enige die gemotoriseerd was en zelf zijn groenten ophaalde bij de nabij gelegen centrale Markthallen.

Zachte zeep en koffiebonen uit de muur
Bij Koedijk kocht je petroleum die uit een tank in de kelder werd opgepompt ten behoeve van het in elk huishouden onmisbare oliestel. Veder verkocht hij “zachte” zeep uit een vat en blokken Sunlightzeep en zakjes Reckitts blauw voor de was. Bij de HaKa kocht je losse koffiebonen “uit de muur” en peulvruchten uit een jute zak die in een puntzak werden afgewogen.

Voor een visje (harinkie) kon je terecht bij de stal van Haantje in De Rijpstraat. Daar zat ook nog een groenteboer, van de Baarsjes.

Jan van Galenstraat, detailhandel, 1976 Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Jan van Galenstraat, detailhandel, 1976 Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

Koopgoot Jan van Galenstraat
En als dat allemaal nog niet genoeg was dan liep je naar de plaatselijke koopgoot, de Jan van Galenstraat, waar onder andere De Gruyter en Simon de Wit hun nering dreven. Daar moest ik ook heen voor opticien Winnubst want ik was al vroeg aan de bril. Bij Buma kocht je garen en band en Ligthart vervulde al je toenmalige “life style” wensen. En als je eens gek wilde doen dan kon je toen ook al Chinees eten halen (zelf pannetje meenemen!) bij Wah Do op de hoek van de Bestevaerstraat.

Wekelijks ging mijn moeder op hamstertocht naar de Ten Katemarkt voor tweede keus groenten en fruit ("t zit allenig in de schil wijffie…!") en sporadisch ging ze met haar schoonzus “stadten” (C&A, V&D, de Bijenkorf etc). Op de ambulante handel kom ik apart terug. Dat is wat ik me van de middenstand herinner.

Ten Katemarkt, 1986 Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Ten Katemarkt, 1986 Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Alle rechten voorbehouden

Klik hier voor deel 1
Klik hier voor deel 3
Klik hier voor deel 4
Klik hier voor deel 5
Klik hier voor deel 6
Klik hier voor deel 7
Klik hier voor deel 8
Klik hier voor deel 9
Klik hier voor deel 10

Alle rechten voorbehouden

752 keer bekeken

Hans Roetgerink

correctie en een aanvulling

Geachte redactie,

Een kleine aanpassing binnen het onderstaande stukje tekst, dat in deel 2 van Jan den Haenstraat staat;

Losse melk en dubbelgestoomde
Ook Snoek kwam langs de deur met een bakfiets waarop een melkbus waar je een (half) litertje “losse” in de melkkoker of steelpan kon laten tappen en wat kratjes met flessen “dubbelgestoomde”, yoghurt, vla en pap. In zijn winkel stond zijn vrouw en later ook dochter Gerrie de onsjes kaas met de hand in dunne plakjes af te snijden.

De naam van de dochter van melkboer Snoek, moet zijn Ria en niet Gerrie. Voor de volledigheid de melkboer heette Gerrit, zijn vrouw; Nel, zijn zoon; Ger (Gerrie).

Ik, Hans Roetgerink, heb als klein jongetje, heb gewoond naast de melkboer, Tjerk Hiddes de Vriesstraat 15 hs, een aantal jaren later iets opgeschoven naar nr 11 hs. Ik als kleine jongen vaak bij de melkboer (kind aan huis) Toen ik wat groter was, hielp ik de melkboer zijn wijk doen. Ik heb veel mooie herinneringen aan mijn jeugd in deze wijk en veel herkenningen van alles wat geschreven is. 

Wat volgens mij nog niet is beschreven, is dat er ook 2 of 3 winters een ijsbaan is gemaakt. Het korfbalveld van de 'korfbalvereniging Landlust' werd dan onder water gezet. 's avonds zelfs verlichting en na sluiting vegen en sproeien met water om het die nacht weer op te laten vriezen.

mvg 

Hans Roetgerink

roetgerink@gmail.com